Bakkt gaat in september 'live'

In augustus vorig jaar kondigde de Intercontinental Exchange (ICE) Bakkt aan. Met deze dochteronderneming is het de bedoeling om een bitcoin futuresmarkt te creëren voor institutionele investeerders waar met echte bitcoins wordt gehandeld. Een jaar lang liep het initiatief op tegen allerlei wettelijke obstakels, maar vorige week liet Bakkt weten dat het van de toezichthouders 'groen licht' heeft gekregen en volgende maand officieel van start gaat.

Op 23 september is het dan eindelijk zover. Dan moeten de eerste 'echte' bitcoin futuresmarkten van ICE en Bakkt officieel openen. De verwachtingen hieromtrent zijn hooggespannen. ICE is namelijk ook het moederbedrijf van de New York Stock Exchange, de belangrijkste aandelenbeurs ter wereld. Bovendien krijgt Bakkt steun van partners als Microsoft en Starbucks.

Futures zijn een beetje te vergelijken met obligaties, maar in plaats van het recht om in de toekomst voor een bepaalde prijs te kopen of verkopen is dat bij een future een verplichting. Dat kan nuttig zijn om de risico's van toekomstige prijsschommelingen te beperken. Bijvoorbeeld in het geval van een graanboer die weet hoeveel de oogst over enkele maanden zal zijn, maar die niet het risico wil lopen dat de prijs van graan in de tussentijd daalt.

Vaak zijn futuresmarkten ook het speelterrein van institutionele investeerders. Dat is een soort parapluterm voor grote 'Wall Street' investeerders zoals banken, investeringsfondsen en kapitaalkrachtige individuen. De toetreding van dit 'grote geld' tot het Bitcoin ecosysteem maakt menig Bitcoiner enthousiast, omdat het de legitimiteit van Bitcoin versterkt en daarnaast veel waarde aan de bitcoin economie kan toevoegen.

Futuresmarkten voor bitcoin bestaan echter al een tijdje. De bekendste is van de Chicago Mercantile Exchange (CME) die sinds eind 2017 een bitcoin futuresmarkt aanbiedt. Daarbij wordt echter niet in echte bitcoins gehandeld maar met derivaten gebaseerd op de bitcoin prijs. Fictieve bitcoins, als het ware. De afhandeling gebeurt gewoon in dollars.

Bij de aankomende futuresmarkten van ICE en Bakkt is dat anders, want daar zal wel met echte bitcoins worden gehandeld. Voor elke aankoop worden ook echt bitcoins afgeleverd, en om te kunnen verkopen moet je dus eerst bitcoins bezitten. In tegenstelling tot andere bitcoin futuresmarkten zou de handel via Bakkt dus bitcoins uit het aanbod op de vrije markt kunnen onttrekken. Bij voldoende populariteit kan dat een effect op de prijs hebben.

Ten tijde van de aankondiging liepen de verwachtingen omtrent Bakkt daarom hoog op. Dat enthousiasme is inmiddels wel iets ingedaald, omdat het initiatief een jaar lang telkens tegen allerlei bezwaren van de toezichthouders aanliep.

Vooral het beheer van de te verhandelen bitcoins bleek een ingewikkelde zaak. Bitcoin is nu eenmaal iets nieuws dat lastig is te classificeren binnen bestaande wettelijke definities. Desondanks kondigde Bakkt vorige week aan dat zij inmiddels over de benodigde toestemmingen beschikken en dat zij op 23 september de spreekwoordelijke deuren zullen openen.

Bakkt treedt vooral op als 'custodian', ofwel beheerder, van de te verhandelen bitcoins. De handel zelf zal plaatsvinden via de bestaande infrastructuur van ICE. Institutionele investeerders kunnen daarbij rekenen op dezelfde garanties en zekerheden die zij van traditionele markten gewend zijn in een vertrouwde en gereguleerde omgeving.

Komen de institutionele investeerders eraan?

Toch is het niet voor het eerst dat 'de institutionele investeerders eraan komen'. Al jaren wordt gespeculeerd over hun komst en welke effecten dat op de prijs zou kunnen hebben.

Zo zouden de gebroeders Winklevoss in 2015 de institutionele investeerders al eens aan boord halen met hun gereguleerde exchange Gemini. Ook de komst van de eerdergenoemde CME bitcoin futuresmarkt in 2017 ging met enig gejuich gepaard, totdat de bitcoinkoers gelijktijdig met de opening ervan piekte en nadien begon aan z'n lange neerwaartse trend.

Ondertussen zijn er in de loop der jaren diverse mogelijkheden bijgekomen waardoor institutionele investeerders zich aan bitcoin kunnen blootstellen. Grote exchanges richten zich bijvoorbeeld in toenemende mate op het bedienen van institutionele investeerders.

Ook zijn er via traditionele financiële markten steeds meer mogelijkheden, zoals de Exchange Traded Notes (ETN) op de NASDAQ Stockholm en de Swiss Exchange (SIX), of het Grayscale Bitcoin Trust (GBTC). En hoewel Bakkt de eerste in zijn soort is staan er vergelijkbare initiatieven van TD Ameritrade's ErisX, LedgerX en Seed CX op de planning.

Het is wellicht dan ook verleidelijk om te hopen dat Bakkt, of één van de anderen, een gouden formule heeft waardoor alle institutionele investeerders in één keer de overstap wagen, maar misschien is het realistischer om uit te gaan van een geleidelijker adoptieproces. En dat proces is eigenlijk al een paar jaar gaande.

De institutionalisering van bitcoin kan met Bakkt dan ook een belangrijke stap vooruit zetten, maar de andere initiatieven dragen allemaal net zo goed een eigen steentje bij. En misschien is het ook wel goed als het niet allemaal van één initiatief afhangt. Een beetje decentraliteit, dat kunnen wij Bitcoiners namelijk wel waarderen.