Het is belangrijk om vooraf te bedenken waarom je bitcoin wilt hebben. Er zijn namelijk verschillende manieren om bitcoins te beheren en welke bij jou past hangt af van wat je ermee wil doen.

Wil je het voor langere tijd bewaren, bijvoorbeeld als investering of om te sparen? Of wil je het vooral als betaalmiddel gebruiken voor dagelijkse bestedingen? Of wil je wellicht (dag)handelen en proberen te profiteren van koersschommelingen?

Net als het met spaargeld in een kluis, op de bank of geld in de portemonnee van je broekzak zijn er ook voor bitcoins verschillende manieren om bitcoins te beheren en bewaren, met een verschillende mate van veiligheid en gebruiksvriendelijkheid.

Bitcoin(s) bewaar je in een Bitcoinwallet. Dat is een virtuele portemonnee waarmee je Bitcoinadressen kan beheren om bitcoins te ontvangen of versturen. Iedere Bitcoinwallet kan in principe een onbeperkt aantal unieke Bitcoinadressen genereren. Toegang tot een Bitcoinwallet verkrijg je via een walletapplicatie, meestal geïnstalleerd op een computer of mobiele telefoon.

Er zijn verschillende manieren om Bitcoinwallets te beheren, elk met verschillende voor- en nadelen. Zo is een mobiele telefoon makkelijk en handig voor dagelijkse bestedingen, maar misschien minder geschikt of veilig voor spaargeld en grote bedragen.

Andersom zijn er veiligere oplossingen die ingewikkelder zijn en onhandig om onderweg bij je te dragen, maar die misschien wel geschikter zijn voor grotere bedragen. Welk type Bitcoinwallet het beste bij jou past is dus afhankelijk van wat je ermee wilt doen en wat je eigen afwegingen zijn met betrekking tot veiligheid en gebruiksgemak.

Sommige mensen kiezen ervoor om meer dan één wallet te gebruiken: een zeer goed beveiligde wallet om te sparen én een meer gebruiksvriendelijke wallet voor dagelijkse bestedingen. Het kan soms ook nuttig zijn om je bitcoins te spreiden over meerdere wallets, zodat je in het geval van diefstal, verlies of een fout niet alles in één keer kwijt bent.

(Dag)handelaren gebruiken vaak accounts bij exchanges waar ze tijdelijk (een deel van) hun bitcoins bewaren, zodat ze snel op prijsschommelingen kunnen reageren. Belangrijk is te onthouden dat je daarbij feitelijk je bitcoins in beheer geeft aan een derde partij; de bitcoins zitten dan niet in jouw wallet, maar in de wallet van de exchange. Dat is risicovol, want exchanges kunnen failliet gaan en zijn regelmatig doelwit van hackers. Veel mensen verloren op deze manier hun bitcoins. Gebruik exchanges daarom bij voorkeur als middel maar niet als bewaarplek.

Walletapplicaties verschillen van elkaar. Soms is de code open source, maar andere keren worden ze door een bedrijf aangeboden. Iedereen is anders, dus je kan het beste meerdere opties onderzoeken tot je er één vindt die je bevalt. Om je op weg te helpen hebben we een selectie gemaakt van walletapplicaties die wij goed vinden.

Toegang tot een Bitcoinwallet verkrijg je via een unieke en geheime toegangscode die onder meerdere namen bekend staat: recovery seed, seed phrase, seed key, master key of vergelijkbaar. In deze gids gebruiken we de benaming recovery seed.

Zo'n recovery seed is (meestal) een reeks van 12 of 24 eenvoudige Engelse woorden. Je kan ze niet zelf kiezen of wijzigen, maar krijgt ze eenmalig van een walletapplicatie tijdens het aanmaken van een nieuwe wallet. Bewaar ze goed, want je krijgt er maar één keer de kans voor.

Een voorbeeld van een recovery seed (gebruik deze niet!)

Deze reeks woorden functioneert als een soort sleutel tot je Bitcoinwallet. Voor eindgebruikers werkt het een beetje als een gebruikersnaam en wachtwoord in één. Aan de hand van deze unieke reeks woorden weet een walletapplicatie om welke Bitcoinwallet het gaat, en kan het via slimme wiskunde alle individuele private keys genereren voor alle unieke Bitcoinadressen (public keys) die aan de wallet toebehoren. Daarover kan je eventueel meer lezen in dit artikel.

De recovery seed is dus het allerbelangrijkste wanneer het aankomt op het gebruik van Bitcoin. Dat kunnen we niet genoeg benadrukken.

Iedereen die erover beschikt heeft toegang tot de wallet en de bitcoins die erin zitten. Ook wanneer je ooit zelf de toegang tot je wallet wil herstellen, bijvoorbeeld vanwege een kapotte computer of telefoon, kan dat alléén met deze reeks woorden. Alles valt of staat dus met deze reeks woorden. Mocht je de recovery seed ooit verliezen dan is het onmogelijk om die ooit opnieuw op te vragen en je riskeert ermee de toegang te verliezen tot je wallet en alle bitcoins die erin zitten. Dan ben je mogelijk alles kwijt.

Let op: de meeste échte Bitcoinwallets verschaffen de gebruiker een recovery seed. Als dat niet het geval is, dan betreft het waarschijnlijk géén echte Bitcoinwallet maar een ander soort account van een derde partij waaraan je de bitcoins toevertrouwt.

Het is dus erg belangrijk om uiterst zorgvuldig met een recovery seed om te gaan en goed na te denken over veiligheid. Bescherm het goed en deel het nooit met anderen. Ook niet met een helpdesk of supportafdeling.

Bewaar een recovery seed bij voorkeur ook niet op een computer, want daar is het kwetsbaar voor hackers en malware, maar schrijf het bijvoorbeeld op met pen en papier. Gebruik daarvoor een goede pen en een speciaal boekje; iets dat niet gemakkelijk te verliezen is en dat de tand des tijds kan doorstaan. Maak back-ups, denk na over diefstal en overweeg in verband fysieke dreigingen zoals brand- of waterschade ook een back-up bij familie of vrienden te bewaren. Er zijn eventueel ook nog veiligere opties die je kan overwegen.

Bron: xkcd

In veel gevallen hoef je de recovery seed maar één keer in te voeren waarna de walletapplicatie de seed phrase versleuteld bewaart. In dat geval is de applicatie meestal aanvullend beveiligd met een wachtwoord of pincode. Zo'n wachtwoord of pincode is door een kwaadwillende in theorie weliswaar iets makkelijker te raden dan een recovery seed, maar dan hebben ze wel toegang nodig tot het apparaat.

Voor een hogere mate van veiligheid gebruiken veel mensen een hardware wallet. Dat is een los apparaatje met een schermpje en een aantal knoppen waarmee transacties zijn te ondertekenen. Het heeft wat weg van de diverse scanners, readers en andere apparaatjes die gangbaar zijn bij internetbankieren, maar dan specifiek ingesteld voor een bepaalde Bitcoinwallet. Een hardware wallet beschermt een recovery seed tegen digitale dreigingen zoals hackers of virussen.

Een hardware wallet

Hardware wallets zijn namelijk zo ontworpen dat de recovery seed nooit het apparaatje onversleuteld kan verlaten. Bij het maken van een transactie sluit je de hardware wallet aan, waarna je op het scherm de transactiedetails kan controleren. Als alles klopt bevestig je met de fysieke knop op het apparaatje om de transactie te ondertekenen.

De hardware wallet versleutelt daarop de ondertekende transactie zodat het veilig via een walletapplicatie aan het Bitcoinnetwerk kan worden aangeboden. Zelfs wanneer een computer geïnfecteerd is maken hackers en malware weinig kans, omdat ze niet op de fysieke knopjes van het apparaatje kunnen drukken.

Hardware wallets bieden behalve een hoge mate van veiligheid ook gebruiksgemak. Een hardware wallet ontneemt gebruikers het ongemak van het telkens opnieuw invoeren van de recovery seed en vervangt dat met (meestal) een zelfgekozen pincode. Hardware wallets kosten echter wel geld en daarom zijn ze voor veel mensen pas vanaf een bepaald bedrag interessant. Lees voor een meer uitgebreide uitleg ook eens dit artikel, of neem een kijkje bij de reviews en andere artikelen over hardware wallets.

Wanneer je eenmaal de keuze hebt gemaakt voor een type wallet, een walletapplicatie hebt geïnstalleerd en een Bitcoinwallet hebt aangemaakt ben je klaar om te beginnen. Je kan nu overwegen een beetje bitcoin te kopen en het uit te proberen. Doe dat de eerste keer nooit met een groot bedrag, maar test het uit met een klein beetje zodat eventuele fouten niet te kostbaar zijn.

Om bitcoins te ontvangen genereer je met je walletapplicatie een Bitcoinadres (receive address). Dat is een ingewikkelde en lange reeks karakters, zoals in de voorbeelden hieronder.

Verschillende soorten bitcoinadressen (stuur geen bitcoins naar deze adressen!):

• Oud (P2PKH): 1A1zP1eP5QGefi2DMPTfTL5SLmv7DivfNa
• Nieuwer (P2SH): 3J98t1WpEZ73CNmQviecrnyiWrnqRhWNLy
• Nog nieuwer (Bech32): bc1qar0srrr7xfkvy5l643lydnw9re59gtzzwf5mdq
• Nieuwst (P2TR): bc1pmzfrwwndsqmk4yh69yjr2lfgfg4ev8c0tsc06e
  

Zo'n adres lever je aan degene van wie je bitcoins wilt ontvangen. Je kan Bitcoinadressen hergebruiken maar dat is vanwege privacyredenen niet aan te raden. De meeste wallets verschaffen je daarom iedere keer een ander en ongebruikt Bitcoinadres, waar niets uit te herleiden valt. Dat werkt dus anders dan bijvoorbeeld e-mail waarbij je wel altijd hetzelfde adres gebruikt.

Bitcoins versturen werkt vergelijkbaar, maar dan andersom. Je stuurt dan bitcoins via jouw walletapplicatie naar een Bitcoinadres van een ander. De bitcoins die je verstuurt zijn dan afkomstig uit Bitcoinadressen waarop je ze eerder ooit eens hebt ontvangen. Bij het maken van een Bitcointransactie betaal je transactiekosten aan de Bitcoinminers in de vorm van een miner's fee. De hoogte van de miner's fee varieert en is afhankelijk van de drukte op het netwerk. Veel wallets bieden gebruikers de keuze om de miner's fee in te stellen, waarbij een hoger bedrag ervoor zorgt dat de transactie sneller wordt opgenomen. In dit artikel gaan we dieper in op het bepalen van de juiste fee, maar op verschillende websites vind je tabellen en grafieken op basis waarvan je de kosten kan inschatten.

Bitcoinadressen zijn fout- en hoofdlettergevoelig en de transacties zijn onomkeerbaar dus wees secuur. Sommige wallets bieden ondersteuning voor QR-codes die met mobiele telefoons zijn in te scannen om het proces te vergemakkelijken. Als je Bitcoinadressen kopieert en plakt, controleer dan altijd goed of er geen fouten in zijn geslopen.

Bitcointransacties worden opgeslagen op de blockchain en zijn daarom publiekelijk inzichtelijk. Om transacties op te zoeken kan je een block explorer gebruiken. Wij bieden er één aan op bitcoin.nl via de knop 'Statistieken'. Je vult dan een bitcoinadres, een transactie of een blocknummer in om de desbetreffende informatie te bekijken. Zodra een transactie via een block explorer zichtbaar is weet je dat de transactie door het Bitcoinnetwerk is opgemerkt. Het kost daarna afhankelijk van de miner's fee nog wel enige tijd voordat een transactie is bevestigd. Hoe vaker een transactie is bevestigd hoe definitiever hij kan worden beschouwd. Meestal hanteert men 6 bevestigingen als maatstaf.

Bitcoin kopen of verkopen kan op allerlei manieren en verschillende plekken. Er zijn diverse bedrijven die via websites de mogelijkheid bieden om bitcoin te kopen of verkopen. In Nederland zijn er verschillende aanbieders, maar wij refereren je natuurlijk graag naar Bitonic, het oudste Bitcoinbedrijf van Nederland.

Je voert op de website het bedrag in dat je wil besteden en het Bitcoinadres waarop je de bitcoins wilt ontvangen, waarna je via iDeal kan afrekenen. Vervolgens ontvang je kort erna de bestelde bitcoins in je wallet. Verkopen gaat op dezelfde manier, maar dan andersom; je ontvangt een Bitcoinadres om bitcoins naartoe te sturen en geeft aan op welk rekeningnummer je de uitbetaling wil ontvangen.

In de bitcoingidsen Bitcoin Kopen en Bitcoin Verkopen lees je stap voor stap hoe dat bij Bitonic werkt.

Sommige mensen willen handelen met bitcoin. Dat kan via een zogenaamde exchange. Een exchange is een website waar je een account kan aanmaken, waaraan een Bitcoinadres is gekoppeld. Dat is niet jouw Bitcoinadres, maar een adres van de Bitcoinwallet van de exchange. Via dat adres kan je een hoeveelheid bitcoin op je account storten, waarna het aan je account wordt toegevoegd en je ermee op het platform kan handelen.

Exchanges bieden allerlei middelen om efficiënt te kunnen handelen en de beste prijzen te behalen, maar om eerder genoemde redenen is het niet verstandig om gedurende langere tijd fondsen bij een exchange te bewaren. Het is veiliger om alleen fondsen erheen te verplaatsen wanneer je wil handelen en ze er niet langer op te laten staan dan strikt noodzakelijk.

Lees ook eens de bitcoingids 'Handelen op BL3P'.

Nu ben je klaar om de eerste stappen te zetten in de wondere wereld van Bitcoin. Maar, er is nog veel meer te leren en dat zal ook nog wel een tijd zo blijven.

Bitcoin staat namelijk nog altijd in de kinderschoenen en de technologie ontwikkelt zich razendsnel. Regelmatig ontdekt men nieuwe toepassingen of bedenkt men betere of veiligere manieren om de technologie te gebruiken. Zo is er tegenwoordig ook het Lightning Netwerk, waarmee Bitcointransacties razendsnel en spotgoedkoop zijn. Het werkt echter wel anders dan normale Bitcointransacties. Er zijn ook steeds meer andere ontwikkelingen, variërend van digitale tokens tot muziekstreaming en digitale identiteitssystemen, die in de toekomst mogelijk ook veranderen hoe we met wallets omgaan.

Ook zijn alle kinderziektes er nog niet uit. Soms ontdekt men nieuwe kwetsbaarheden in software of blijken wallets minder veilig dan gedacht. Bovendien staat Bitcoin niet alleen voor technologische uitdagingen, maar ook voor allerlei maatschappelijke, politieke en economische.

Het is daarom goed om niet achterover te leunen, maar proactief de vinger aan de pols te houden en geïnformeerd te blijven over wat er allemaal speelt. Dat kan natuurlijk via Bitcoin.nl, of diverse andere websites. Er zijn ook veel hoogwaardige en leerzame podcasts die de moeite waard zijn. De Bitcoincommunity is daarnaast erg actief op social media zoals Twitter, Reddit of Telegram.

Klaar om Bitcoin te kopen? Probeer het eens bij Bitonic, al ruim tien jaar hét Bitcoinbedrijf van Nederland.