Iran, sancties en bitcoin

Er is veel gaande in Iran met betrekking tot bitcoin en cryptovaluta.

Onlangs kondigden leden van de Iraanse Economische Commissie aan nieuwe maatregelen aan het kabinet voor te leggen met betrekking tot mining van cryptovaluta zoals bitcoin. Vanwege de lage energietarieven die er dankzij overheidssubsidies gelden kampt het land volgens de berichten namelijk met een overvloed aan bitcoin miners.

Het elektriciteitsverbruik in Iran zou daardoor aanzienlijk zijn toegenomen. Volgens de Iraanse minister van energie Homayoun Haeri zijn de subsidies daar echter niet voor bedoeld en moeten er voor miners hogere tarieven gelden. Ondertussen confisqueerden de autoriteiten zo'n 1000 bitcoin miners en riskeren andere miningoperaties bij ontdekking van het stroomnet te worden afgesloten in afwachting van nieuwe regels.

Een deel van de miners zou daarop hun toevlucht hebben gezocht in de Moskeeën, waar de stroom zelfs geheel gratis is en waar zij wellicht minder in het zicht zijn van de autoriteiten.

Behalve voor de miners is het ook voor Iraanse bitcoin handelaren geen gemakkelijke tijd. Een vicegouverneur van de Iraanse centrale bank benadrukte onlangs nog maar eens dat het kopen of verkopen van bitcoin in Iran is verboden. Het is voor Iraniërs vandaag de dag dan ook niet eenvoudig om aan bitcoins te komen. Ze worden door de meeste exchanges geweerd en zelfs localbitcoins.com zou gestopt zijn met de dienstverlening Iran. De daadwerkelijke handel in bitcoins lijkt zich daar volgens onderstaande grafiek van coin.dance overigens weinig van aan te trekken.

Mining is op dit moment misschien wel één van de makkelijkere en minder risicovolle manieren om in Iran cryptovaluta te verkrijgen. Minen naar bitcoins is in abstracte zin misschien ook niet zo heel anders dan het aanschaffen van bitcoins. In plaats van geld wordt energie besteed. En dat kost immers ook geld.

Een bijkomend voordeel is dat mining geen identiteitscontroles kent, noch poortwachters die de toegang kunnen ontzeggen. Zolang de stroomconsumptie niet opvalt biedt het bovendien een redelijke mate van privacy.

Iraanse overheid geïnteresseerd in cryptovaluta

Ondanks het strenge optreden is de Iraanse overheid niet fel gekant tegen het idee van cryptovaluta en mining. Elyas Hazrati, hoofd van de Economische Commissie, wees erop dat er met de nieuwe regels ook een stukje officiële erkenning voor de crypto-industrie ontstaat.

En hoewel de Iraanse overheid er weinig mee op heeft wanneer burgers zich bezighouden met cryptovaluta ziet het wel potentieel om de technologie zelf te benutten om de vele sancties die tegen het land gelden te omzeilen. President Trump kondigde een maand geleden nog aanvullende sancties tegen Iran aan.

Iran heeft zelfs plannen voor een door de centrale bank goedgekeurde Iraanse cryptomunt waarvan de waarde wordt ondersteund met goud. Dat moet een middel worden voor Iraanse banken die nu kampen met bevroren middelen. Dat lijkt erg op een vergelijkbaar initiatief van Venezuela, dat vanuit soortgelijke motieven een eigen cryptomunt genaamd Petro lanceerde.

Tot op heden lijkt de Petro nog maar weinig van de grond te komen. Het is misschien ook niet zo verwonderlijk dat er weinig geïnteresseerden zijn in een cryptomunt die vooral gestevend is op de garantstelling van een twijfelachtige staat voor een bepaalde hoeveelheid grondstoffen die zij mogelijk tot hun beschikking hebben.

En hoewel het de bedoeling is met de Petro sancties te omzeilen gebeurde bovendien het tegenovergestelde. President Trump legde vorig jaar gewoon sancties op de Venezolaanse cryptomunt. Iedereen die sindsdien op enige manier in aanraking komt met de Petro riskeert zich daarmee de woede van de Verenigde Staten op de hals te halen. Voor de Iraanse cryptomunt circuleren inmiddels ook al plannen om sancties op te leggen.

Sancties omzeilen is moeilijker dan het lijkt

Het is ook nog maar de vraag of een eigen cryptovaluta wel het middel tegen sancties is waarop dit soort landen hopen. Een transactie op een blockchain is dan misschien wel bestendig tegen censuur maar conversie naar andere valuta of goederen is soms problematisch. Die conversie is vaak nodig omdat veel kosten die gemaakt worden niet te betalen zijn met cryptovaluta.

Een uitgebreide economie waarin de cryptovaluta in kwestie te besteden is ontbreekt meestal en de vraag op de vrije markt is daarom doorgaans beperkt. Er is vaak onvoldoende liquiditeit om grote bedragen om te zetten. Zelfs in het geval van bitcoin, verreweg de grootste cryptovaluta met de meest ontwikkelde economie, zijn er op elk willekeurig moment immers maar een beperkt aantal kopers te vinden.

Het is misschien best mogelijk om aan hen voor enkele miljoenen euro's aan bitcoins te verkopen zonder dat dit al te veel effect heeft. Wanneer het echter om miljarden gaat kan een tekort aan kopers de prijs al snel doen dalen waardoor veel waarde verloren kan gaan.

Landen waartegen sancties gelden worden bovendien vaak geweerd van exchanges en andere handelsplaatsen waardoor de liquiditeit waartoe zij toegang hebben des te kleiner is. Voor grotere bedragen, en dus voor staten, is het nut van cryptovaluta om sancties te omzeilen vooralsnog dus redelijk beperkt, liet de Iraanse minister van ICT zich onlangs ontvallen.

"Cybercurrencies are effective in bypassing sanctions when it comes to small transactions, but we do not see any special impact in them as far as mega-transactions are concerned... We cannot use them to go around international monetary mechanisms." - Mohammad Javad Azari Jahromi, Minister van ICT, Iran