Is 8 decimalen wel genoeg?

Zoals we inmiddels wel weten, zijn bitcoins ook in delen uit te geven. Het is niet nodig om altijd een hele bitcoin uit te geven, maar ook 0,0025 of zelfs 0,00000001 is mogelijk. Een bitcoin is deelbaar tot 8 decimalen, maar is dat wel genoeg?

De belofte van microtransacties

Gedurende de beginjaren van bitcoin tot ongeveer vijf jaar geleden, toen een bitcoin nog een waarde had van onder de 100, was een van de beloftes van bitcoin de mogelijkheid om microtransacties te doen. Nu de prijs van een bitcoin rond de 10.000 schommelt en de fees niet meer verwaarloosbaar zijn zoals ze dat ooit waren, is het doen van microtransacties via een gewone bitcointransactie niet meer haalbaar. Het Lightning Netwerk zou microbetalingen wel weer mogelijk moeten maken. Maar wat verstaan we onder een microtransactie of microbetaling? Daar is eigenlijk geen enkele exacte definitie voor die breed wordt aangehouden.

Men zou bijvoorbeeld kunnen zeggen dat het versturen van een enkele eurocent (0,01) een microbetaling is, maar er zijn scenario's te bedenken waar het versturen van een nog kleiner bedrag wenselijk is. Denk bijvoorbeeld aan het streamen van video waarbij per seconde betaald wordt, het lezen van een online artikel voor een fractie van een cent zodat je webpagina niet meer vervuild hoeft te worden met advertenties, of data-uitwisseling tussen machines die elkaar direct betalen zonder menselijke tussenkomst. Hiervoor zullen betalingen van bedragen ver onder de eurocent mogelijk moeten zijn.

Laten we daarom uitgaan van wat in het metrieke stelsel gezien wordt als een micro- (µ) transactie, oftewel, een Euro (0,000001). De kleinst verstuurbare bitcoin-eenheid wordt een "satoshi" genoemd, en is 0,00000001 bitcoin. Elke bitcoin bestaat dus uit 100 miljoen satoshi's. De totale voorraad satoshi's is daarmee 2.100.000.000.000.000, oftewel 2,1 biljard. Op dit moment is de waarde van 1 satoshi ongeveer 0,000087, wat dus al meer is dan een µEuro.

Om een µEuro te versturen zou het mogelijk moeten zijn om 0,01 satoshi te versturen. Op dit moment ondersteunt bitcoin dus geen microbetalingen. Nu rekenen we al wel met redelijk kleine bedragen en komen we daarmee waarschijnlijk een heel eind uit de voeten. Maar wat nu als de koers van een bitcoin nog verder stijgt? Dan zouden we er snel tegenaan lopen dat het doen van echt kleine betalingen niet meer mogelijk is, zelfs niet via het Lightning Netwerk.

Geen probleem voor normaal gebruik

Uit oude forumposts is op te maken dat er bij het ontwerpen van bitcoin is nagedacht over dit probleem. De keuze is toen gemaakt om voor 8 decimalen te gaan. Waarschijnlijk deels vanwege software-technische redenen, maar ook vanuit voortschrijdend inzicht over wat mogelijk zou moeten zijn met bitcoin als het gebruikt zou worden als wereldwijde munteenheid.

M1: maatschappelijke geldhoeveelheid, omvattende chartaal geld (munten en bankbiljetten), voor zover dat in omloop is buiten de banken, en giraal geld, inclusief het elektronisch geld. Tevens bevat M1 direct opvraagbare spaartegoeden.

Ray Dillinger geeft in de forumpost aan hierover discussie gehad te hebben met Satoshi Nakamoto en Hal Finney. Hierbij is gekeken naar de hoeveelheid geld die wereldwijd actief in omloop is binnen M1, M2 en M3 buiten beeld gelaten. Hierbij kwamen zij tot de conclusie dat, zelfs al zou de hele wereld overstappen op bitcoin en de volledige hoeveelheid geld binnen M1 verdeeld worden over de beschikbare 21 miljoen bitcoins, de kleinste bitcoin-eenheid ("satoshi") nog steeds iets minder waard zou zijn dan een cent. Geen probleem dus, voor dagelijks gebruik.

Neerwaards schalen

Willen we echter toepassingen zoals eerder beschreven in het leven roepen, dan zal het toch echt mogelijk moeten zijn om betalingen van fracties van centen te doen. Er zijn dus wederom creatieve oplossingen nodig om te voldoen aan de wensen van de toekomst, ervan uitgaande dat bitcoin alsmaar breder gebruikt gaat worden. Gelukkig denken de ontwikkelaars van het Lightning Netwerk vooruit en wordt de software zo ingericht dat microbetalingen mogelijk zullen zijn.

Milli-satoshi's

Wanneer we in de broncode van een van de implementaties van het Lightning Netwerk kijken, vinden we dat het Lightning Netwerk standaard al met "milli-satoshis" werkt. Milli-satoshi's zijn de standaard eenheid waarmee gerekend wordt in Lightning betalingen. Een milli-satoshi is 1/1000ste van een satoshi, elke satoshi bestaat dus uit 1000 milli-satoshi's. Omdat voor gewone bitcointransacties milli-satoshi's niet ondersteund zijn wordt alleen binnen de transacties op het Lightning Netwerk met milli-satoshi's gewerkt.

Wanneer men Lightning-betalingen wil schikken via een gewone bitcointransactie, wordt de waarde van de betaling omlaag afgerond naar de dichtstbijzijnde satoshi. Een betaling van 4,4 satoshi wordt dus afgerond naar een betaling van 4 satoshi, maar ook een betaling van 4,999 satoshi wordt afgerond naar 4 satoshi. Dit is eerlijk, want technisch gezien verliest de ontvanger er geen bitcoins op; minder dan een satoshi ontvangen was toch al niet mogelijk. Het idee is in de praktijk dat een kanaal lange tijd open blijft staan om betalingen met milli-satoshi's te faciliteren en op te sparen voor schikking op de blockchain op een moment in de toekomst.

Probabilistische betalingen

Een andere interessante aanpak zijn probabilistische betalingen, hier uitgelegd door Tadge Dryja. Probabilistische betalingen zijn een oplossing voor het feit dat het doen van een betaling van 0,5 satoshi niet mogelijk is. Wat wel mogelijk is, is het doen van een betaling van 1 satoshi met een kans van 0,5 dat de betaling daadwerkelijk doorgaat. Maar dat is toch gokken? Nee, niet echt. Het idee achter microbetalingen is niet om zo nu en dan een kleine betaling te doen, maar dagelijks duizenden, miljoenen of misschien wel miljarden transacties tussen allerlei diensten en machines. Wanneer we over zulke grote aantallen spreken zullen de betalingen statistisch gezien eerlijk uitpakken. Met het doen van een miljoen transacties, elk voor 1 satoshi met een kans van 0,5 op slagen, zal het gemiddelde van 50% geslaagde transacties benaderd worden. Zo wordt er uiteindelijk 500.000 satoshi betaald - hetzelfde als een miljoen transacties van 0,5 satoshi.

Voorbereid op de toekomst

Wat er in de toekomst precies nodig zal zijn om microtransacties te faciliteren weten we nog niet. Dit is volledig afhankelijk van wat de koers van bitcoin doet. We hopen (en gaan ervan uit) dat de koers op een bepaald moment in de toekomst stabiliseert. Maar of dat zal gebeuren met een waarde van 100, waarbij deze oplossingen eigenlijk overbodig zijn, of met een waarde van 1.000.000, dat weet niemand. Door vast vooruit te denken zijn we in ieder geval voorbereid op elk scenario, en kunnen we vast beginnen met het bouwen van allerlei applicaties voor de toekomst.