De risico's van Altcoin Pump & Dumps

De prijs per bitcoin is inmiddels vrij hoog en zogenaamde 'altcoins' zijn daarom voor veel mensen verleidelijk. Als een bitcoin zó veel waard kan zijn, zou dat dan ook niet kunnen gelden voor sommige andere cryptovaluta die nu nog spotgoedkoop zijn? Bovendien stijgen altcoins soms met tientallen procenten per dag en als je op het juiste moment in- en uitstapt valt daar misschien flink aan te verdienen. Schijn kan echter bedriegen en soms is dat zelfs de bedoeling. Lees hier meer over de risico's van altcoins en zogenaamde 'Pump & dumps'.

Altcoins

In navolging van Bitcoin zijn er duizenden alternatieve cryptovaluta ontstaan. Soms gaat het daarbij om pogingen om de techniek te verbeteren, maar veel vaker lijkt het voornaamste doel om de prijs te evenaren. In veel gevallen is simpelweg (grote delen van) de Bitcoin code gekopieerd en hergebruikt om een nieuwe, concurrerende blockchain te lanceren. Al dan niet met een kleine aanpassing.

Het ontwikkelingsproces is in veel gevallen sterk gecentraliseerd en ondergebracht bij een enkel bedrijf, waardoor de meeste decentrale eigenschappen teniet worden gedaan en het inflatiebeleid volledig in handen is van de ontwikkelaars.

De makers hopen vaak dat de nieuwe cryptovaluta aanslaat en ooit veel geld waard wordt. Mocht dat zo zijn dan profiteren zij en andere vroege eigenaren natuurlijk het meest. Meestal komt er weinig van terecht. Er zijn inmiddels duizenden pogingen geweest en geen ervan heeft de successen van Bitcoin kunnen evenaren. In de meeste gevallen valt de ontwikkeling stil en is er van een echte economie of adoptie geen sprake.

Toch blijven verreweg de meeste cryptovaluta nog jarenlang bestaan en maken ze soms zelfs opmerkelijke prijsstijgingen mee. Niet zelden is dat het gevolg van een bepaald soort prijsmanipulatie die men een 'Pump & Dump' noemt.

De 'Pump'

Het doel van een Pump & Dump is om alle verkooporders van een bepaalde cryptovaluta op te kopen om op die manier de prijs omhoog te bieden waarmee bij nietsvermoedende speculanten de indruk wordt gewekt dat de koers stijgt, waardoor zij mogelijk besluiten in te stappen en daarmee een verdere koersstijging veroorzaken. Dat lokt weer nieuwe speculanten die de prijs nog verder opbieden. Dit gedeelte valt onder de 'pump', waarbij het de bedoeling is de prijs zo hoog mogelijk 'op te pompen'.

Een voorbeeld van grafiek die de prijsbewegingen van een typische 'Pump & Dump' toont

Wanneer de koers hoog genoeg is en er genoeg speculanten met kooporders in de rij staan besluit de initiator van de Pump & Dump te verkopen om de winst te verzilveren. Daarmee komt de groeispurt van de prijs meestal ten einde, omdat de initiator meestal zoveel gelijktijdig verkoopt dat de meeste kooporders in één keer van tafel zijn geveegd. Het resultaat is een prijsdaling en een ommekeer van de trend. Het is het begin van de 'dump'.

De 'Dump'

Tijdens de dump slaat de paniek toe. Veel speculanten weten namelijk best dat er waarschijnlijk geen sprake is van een natuurlijke stijging en zijn alert op een mogelijke trendwisseling. Zij beschermen zich daarom vaak tegen plotselinge prijsdalingen door verkooporders (stop-loss orders) klaar te zetten die in werking treden als de prijs plotseling onder een bepaald niveau daalt.

Doorgaans doorbreekt de initiator van de pump deze niveaus bij de verkoop, met als gevolg een domino-effect van verkooporders die de prijs omlaag stuwen en daarmee nieuwe verkooporders activeren. In een kwestie van seconden kan op deze manier de prijs instorten.

Meestal staan er op dat moment wel weer een paar nieuwe nietsvermoedende kopers slachtoffers klaar om 'de dip' te kopen met nieuwe prijsschommelingen als gevolg, maar eigenlijk is het rond deze tijd voor alle betrokkenen een race om er zo snel mogelijk uit te stappen voordat het hele kaartenhuis is ingestort.

De initiator is meestal de eerste die eruit stapt, vaak met een flinke winst op zak. Een aantal pientere en oplettende speculanten die zich hebben ingedekt zullen misschien ook nog voordeel weten te behalen. De rest heeft nu echter een probleem en kan alleen nog voor een lagere prijs verkopen en hun verlies accepteren, of wanhopig wachten op een nieuwe prijsstijging - die waarschijnlijk nooit komt.

De verliezen die zij tijdens dit proces leiden zijn min of meer beland in de zakken van de initiator(s) van de Pump & Dump.

Meer risico op kleine markten

Deze manipulatie is in theorie in elke markt mogelijk, maar komt vaker voor in de altcoin markten. Dat komt omdat dit meestal kleine markten zijn waarbij relatief weinig middelen nodig zijn om de markt te doen bewegen. In het bijzonder risicovol zijn markten met een lage totale marktwaarde, een laag handelsvolume en een beperkt aantal handelsplaatsen.

Een lage totale marktwaarde zorgt er namelijk voor dat het betaalbaarder is om veel op te kopen. Een laag handelsvolume is op zijn beurt ook belangrijk voor een pump & dump, want als er minder handel plaatsvindt staan er dus ook minder kooporders open. Er is dan relatief weinig kapitaal nodig om genoeg kooporders op te kopen om de gewenste prijsbewegingen te creëren. Een beperkt aantal handelsplaatsen is ook een factor, omdat manipulatie op één handelsplaats dan een grotere invloed uitoefent op de markt als geheel.

Deze combinatie van factoren tref je bij altcoins vaak. Je ziet dan ook regelmatig (onverklaarbare) prijsstijgingen in deze markten, die kort erna worden opgevolgd door een nog snellere ineenstorting van de prijs. Bovendien vindt veel handel in altcoins plaats op exchanges die niet altijd bekend staan om hun consumentenbescherming en die soms zijn gehuisvest in regio's waar de regels niet zo streng zijn. Het kan daarom voor gedupeerden extra moeilijk zijn om verhaal te halen.

Bitcoin

De bitcoinmarkt is vergeleken met de altcoinmarkten veel groter, volwassener en decentraler en dat maakt vergelijkbare manipulatie complexer en risicovoller. Niet alleen is er aanzienlijk meer geld nodig om de markt te doen bewegen (met alle risico-afwegingen van dien), maar ook zijn er veel meer handelsplaatsen en veel meer spelers actief op de markt. Op elk willekeurig moment zijn er allerlei krachten actief die invloed uitoefenen op de bitcoinprijs en naar mate de markt nog verder groeit zal het voor een enkele partij steeds moeilijker worden om nog invloed op het geheel uit te oefenen.

Waarschijnlijk is het nu echter nog niet zo ver. Vergelijkbare manipulatie vindt vermoedelijk ook op de bitcoinmarkt plaats en je hoeft niet ver te zoeken om in de bitcoinprijs ook merkwaardige prijsbewegingen te vinden. Toch is de bitcoinmarkt een stuk robuuster en vaart Bitcoin, veel meer dan de altcoinmarkten, buiten alle manipulaties om ook nog een eigen koers vanwege de decentrale aard. Manipulatie kan daarom op de korte termijn een effect hebben, maar op de lange termijn onbelangrijk blijken. Het kan om deze reden nuttig zijn om Bitcoin vooral op de langere termijn te beschouwen.

Ook bij een vergelijking met andere cryptovaluta is het van belang om niet alleen naar technologische aspecten te kijken, maar ook naar de achterliggende economie en het ecosysteem. Een economie wordt uiteindelijk immers gedragen door het ecosysteem en de gebruikers - welke in het geval van altcoins meestal ontbreken. Gecentraliseerde pogingen om de decentraliteit van Bitcoin te evenaren zijn misschien wel inherent tegenstrijdig en onhaalbaar. Bitcoin is dan ook uniek mede vanwege de bijzondere ontstaansgeschiedenis en dat valt niet zomaar te kopiëren.

Wees voorzichtig

Wij raden daarom iedereen aan om extreem voorzichtig te zijn met het investeren, handelen of speculeren in altcoins, ook al lijkt het soms alsof daar grote winsten mee te behalen zijn. Historisch gezien is het geen winnende strategie gebleken en heeft het bij de meeste betrokkenen tot grote verliezen geleden. Onder andere om deze redenen kiezen wij, Bitonic, er dan ook bewust voor om geen altcoins aan te bieden.

Wil je tóch investeren in een cryptovaluta? Dan raden wij aan te kiezen voor de minst risicovolle met het grootste ecosysteem en de grootste kans van slagen: Bitcoin. Maar, verlies ook dan de risico's niet uit het oog. Investeer daarom nooit meer dan je bereid bent om te verliezen. Ook Bitcoin is nog altijd een experiment waarvan niemand precies weet waartoe het zal leiden.

Bitcoins kopen? Dat kan bij Bitonic.