Bitcoin & belastingaangifte 2022

Het is misschien niet de leukste klus, maar wel een belangrijke. De aangifte inkomstenbelasting. Dit jaar doe je aangifte over vorig jaar (2022). Doe het in ieder geval vóór 1 mei. Als je het voor 1 april doet, krijg je vóór 1 juli bericht van de Belastingdienst. Maar hoe zit het precies met Bitcoin?

Vanaf 1 maart was het mogelijk om de belastingaangifte 2022 in te dienen. Heb jij het al gedaan? Let op, want in sommige gevallen gaf de functie ‘optimaal verdelen’ een verstoring. De Belastingdienst neemt contact met je op als je last hebt gehad van de verstorende functionaliteit.

Heb je nog geen aangifte gedaan? Geen zorgen, je hebt nog anderhalve maand (tot 1 mei). Ook hoeft het niet in één keer. Het kan in stapjes. Aangifte kan je online doen via ‘Mijn Belastingdienst’ of met de aangifte-app. Let op dat dit laatste in sommige gevallen niet mogelijk is. Bijvoorbeeld als je een onderneming hebt of recentelijk een woning hebt gekocht of verkocht.

Wil je uitstel aanvragen? Dat kan, maar doe dit vóór 1 mei. Je krijgt dan uitstel tot 1 september 2023.

Boxen en tarieven

In Nederland kennen we sinds 2001 het zogenoemde boxensysteem (analytisch stelsel). Er zijn drie aparte inkomensboxen met ieder een eigen tarief:

• Box 1(belastbaar inkomen uit werk en woning);
• Box 2 (belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang);
• Box 3 (belastbaar inkomen uit sparen en beleggen).

Iedere box kent zijn eigen heffingsgrondslag, tarief en heffingsmoment. Hoeveel inkomstenbelasting je bent verschuldigd, berekent de Belastingdienst voor je uit door de tarieven op de belastbare inkomens toe te passen.

Box 1 & Bitcoin

Belastbaar inkomen uit werk en woning bestaat onder andere uit loon, uitkering, pensioen, winst uit onderneming en het eigenwoningforfait. Bitcoin heeft in veel gevallen weinig te zoeken in box 1.

Dit kan echter anders zijn bij minen of (actief) handelen. Het is van belang of bij deze activiteiten sprake is van een ‘bron van inkomen’. Voorbeelden zijn winst uit onderneming of resultaat uit overige werkzaamheden. Naast het verrichten van arbeid is het van belang dat er een voordeel wordt beoogd (subjectief element) en dat er redelijkerwijs voordeel is te verwachten (objectief element).

Het laat zich raden, de beantwoording van deze vragen is sterk afhankelijk van de concrete feiten en omstandigheden van de situatie. Een eenduidig antwoord valt in dit grijze gebied dan ook niet te geven. Wel kunnen we in het algemeen zeggen dat koerswinsten door particulieren behaald met speculatie slechts in uitzonderingsgevallen in box 1 zullen worden belast. In het geval van belastbare koerswinsten moet er namelijk sprake zijn van meer dan normaal vermogensbeheer.

Box 3 & Bitcoin

Het belastbaar inkomen uit sparen en beleggen steekt net wat lastiger in elkaar. In box 3 vallen onder meer je spaargeld, aandelen, tweede woning en bitcoins. Je hoeft alleen niet de werkelijke inkomsten aan te geven, zoals rente, dividend of huuropbrengsten.

Bitcoins en crypto’s behoren tot je bezittingen in box 3. Je moet de waarde daarvan op 1 januari 2022 (peildatum) aangeven. Volgens de Belastingdienst moet je daarbij de koers hanteren van het gebruikte omwisselplatform. In de praktijk zou je echter ook gebruik kunnen maken van de websites CoinGecko, CoinMarketCap of OnChainFX. De Belastingdienst licht overigens niet toe welk tijdstip je moet hanteren. Zorg er in ieder geval voor dat je aangifte compleet en consistent is. Gebruik dus niet ieder jaar een andere website met de 'gunstigste koers' om eenmalig voordeel te behalen.

Bitcoin-only

Stel je hebt en had alleen bitcoins. Voor de aangifte inkomstenbelasting 2022 vermenigvuldig je de hoeveelheid bitcoins die je op 1 januari 2022 had met de koers van bitcoin op diezelfde datum. Vervolgens weet je hoeveel vermogen je aan bitcoins had op de peildatum en dit bedrag vul je in bij de overige bezittingen in je aangifte.

Om tot de belasting in box 3 te komen, moet je eerst de rendementsgrondslag weten. Dit is de waarde van al je bezittingen op de peildatum (1 januari) minus je aftrekbare schulden en het heffingsvrije vermogen van € 50.650 voor 2022 (€ 101.300 bij een fiscale partner). Vervolgens berekent de Belastingdienst het rendementspercentage uit. Hierbij hanteert de Belastingdienst verschillende veronderstelde rendementen. Voor overige bezittingen (bitcoins) en beleggingen 5,53%, spaargeld 0,01% en schulden 2,46%. Schulden zorgen dus voor een lager gewogen rendement (daar wordt negatief inkomen op verondersteld).

Tot slot wordt de grondslag vermenigvuldigd met het rendementspercentage. Het bedrag dat hier uitkomt is je belastbaar inkomen uit sparen en beleggen, waar je 31% belasting over moet betalen. Lees hier meer over de berekening van de Belastingdienst.

Controleer je rendement

Waarschijnlijk heb je in het nieuws de ophef over het fictief rendement waar de Belastingdienst mee rekent wel meegekregen. De Hoge Raad oordeelde ruim een jaar geleden dat de heffing in box 3 sinds 2017 voor spaarders in strijd was met het Europees recht (Kerstarrest).

Ook zijn er sinds afgelopen jaar de zogeheten Sinterklaas-uitspraken. Uit deze uitspraken kan worden afgeleid dat mogelijk alleen belasting mag worden geheven over het werkelijke rendement. Onduidelijk is of het ongerealiseerde indirecte rendement ook meetelt voor de bepaling voor de box 3 belastingheffing. Bekijk daarom goed of het rendement waarmee de Belastingdienst rekent hoger is dan jouw ‘werkelijke’ rendement. Gekeken naar het koersverloop van Bitcoin in 2022, zou dat namelijk zomaar eens het geval kunnen zijn.

Vind je dat de belastingheffing over jouw vermogen te hoog is, maak dan binnen zes weken na ontvangst van je aanslag bezwaar. Lees hier meer over bezwaar, beroep en klachten.

Doe wel aangifte

Doe op tijd belastingaangifte en geef je bitcoins netjes aan, zelfs als de waarde ervan nog laag was. Als je dat niet doet en de koers stijgt verder, krijg je bij de volgende aangifte mogelijk vragen van de Belastingdienst en is je vermogensgroei misschien lastiger te verklaren. Daarnaast is het niet opgeven van je bitcoins strafbaar.

Bij dit alles is het goed om je in achterhoofd te houden dat cryptobedrijven in de toekomst (DAC8) je bezittingen verplicht moeten delen met de Belastingdienst. Leuker kunnen ze het niet maken, wel gemakkelijker.