De bitcoinobligaties van El Salvador: een terra incognita

Onlangs werd bekend dat president Nayib Bukele van El Salvador een bitcoin stad wil (laten) bouwen in zijn land. De bouwplannen moeten o.a. worden gefinancierd door middel van zogenoemde ‘bitcoin bonds’. Daarom gaan we in dit artikel dieper in op deze bitcoinobligaties.

Bitcoin bonds, oftewel dus bitcoinobligaties. Voordat we ingaan op deze vernieuwing van een eeuwenoud financieel instrument leggen we eerst uit wat een obligatie nu precies is.

Wat is een obligatie?

Wanneer een overheid of onderneming op lange termijn geld wil lenen van het publiek doet zij dit gewoonlijk door het uitgeven of verkopen van schuldbewijzen. Een soort lening dus. Deze schuldbewijzen worden in de volksmond obligaties genoemd. Een obligatie heeft een vaste looptijd, welke vaak tussen de vijf en dertig jaar ligt. Eén of twee keer per jaar wordt er rente uitgekeerd, die variabel of vast kan zijn. Na afloop van de looptijd van de obligatie wordt deze in zijn geheel terugbetaald. In feite is dit dus een vrij eenvoudig financieel instrument. Om toch iets dieper de materie in te duiken, gebruiken we de (nog uit te geven) bitcoinobligaties van El Salvador als voorbeeld, waarin enkele termen uit het financieel jargon naar voren zullen komen.

Voorbeeld

El Salvador wil $1 miljard lenen voor tien jaar, om vervolgens $500 miljoen te investeren in bitcoin en te gebruiken als onderpand (met een lock-up periode van vijf jaar) en de andere $500 miljoen te gebruiken voor de aanleg van de energie-infrastructuur van Bitcoin City. De rente op soortgelijke schuld van overheden (emerging market debt) ligt tussen de 6% en 9%. El Salvador kiest voor een rentepercentage van 6.5% en betaalt dus tien jaar lang 0.065 x $1.000.000.000 = $65.000.000 per jaar aan rente. In jargon wordt dit bedrag ook wel de coupon genoemd. 

Omdat de coupon uit het El Salvadoraanse voorbeeld vast is en jaarlijks wordt betaald, wordt dit type obligatie soms ook wel aangehaald als een level coupon bond. Het bedrag dat aan het einde van de looptijd wordt terugbetaald, wordt ook wel de face value of par value genoemd. Door de coupon ($65 miljoen) te delen door de face value ($1 miljard) krijgen we de zogenoemde coupon rate van de obligatie. Oftewel het rentepercentage van 6.5% dat El Salvador jaarlijks moet betalen. Aan het einde van de looptijd – oftewel na tien jaar – betaalt El Salvador de $1 miljard weer terug.

Junk bonds

Obligaties krijgen vaak een rating van een kredietbeoordelaar. De drie grootste kredietbeoordelaars van de wereld zijn Fitch Ratings, Moody’s en S&P Global Ratings. De ratings van kredietbeoordelaars zijn in feite een beoordeling van de kredietwaardigheid van een bepaalde overheid of onderneming. Hiermee wordt gedoeld op de kans dat een overheid of onderneming in gebreke blijft bij de afbetaling van de obligatie en de bescherming van obligatiehouders bij een default scenario. Denk bij een dergelijk scenario bijvoorbeeld aan een faillissement.

De hoogste rating die obligaties kunnen hebben zijn AAA of Aaa. Dergelijke obligaties worden dus als beste beoordeeld en hebben het laagste risico voor investeerders. Een groot deel van de obligaties wordt echter beoordeeld als low-grade of non-investment grade. Zulk soort rommelobligaties (BB, Ba, Ca, CC en C) worden ook wel junk bonds genoemd.

Kredietbeoordelaars hebben de (nog uit te geven) bitcoinobligaties van El Salvador op voorhand al als negatief bestempeld. El Salvador nam afgelopen juni een wet aan waarmee bitcoin de status van wettig betaalmiddel heeft verkregen. Dit feit heeft volgens Moody’s tot een verzwakt bestuur geleid en daarnaast de (al bestaande) spanningen met andere landen vergroot. De kredietbeoordelaar heeft de status van de obligaties van het land toentertijd dan ook gewijzigd van Caa1 naar B3, oftewel de hiervoor beschreven junk status gegeven.

De nieuwe bitcoinobligaties zullen dan ook naar alle waarschijnlijkheid niet met gejuich worden ontvangen door de verschillende kredietbeoordelaars. Marc Chandler, hoofdstrateeg bij Bannockburn Global Forex, vertelde aan CoinDesk in een e-mail ook niet al te hoopvol te zijn. Hij zei: ‘Ik vermoed dat de obligaties van El Salvador al tamelijk risicovol zijn, het toevoegen van bitcoin zal de meeste retail en institutionele beleggers uitsluiten’.

Lyn Alden, oprichtster van Lyn Alden Investment Strategy, was bij de podcast van Peter McCormack, What Bitcoin Did, een stuk optimistischer. Over de bitcoinobligaties vertelde ze geparafraseerd het volgende: ‘El Salvador volgt in feite het voorbeeld van Michael Saylor, maar dan voor een land. Ze geven schulden uit in dollars en gebruiken die o.a. voor het kopen van bitcoin. Als dat loont, zou dat geweldig zijn’.

Bitcoinobligaties

Nu iets meer over de obligaties zelf. Het plan van Blockstream, het bitcoinbedrijf dat de obligaties heeft ontworpen, is om de obligaties uit te geven op het Liquid Network, een side-chain van Bitcoin. Omdat dit netwerk razendsnel is en lage transactiekosten kent, is het mogelijk om slechts $100 te investeren. Het uitgifteproces van de obligaties zal worden gefaciliteerd door Bitfinex; een bitcoinbeurs waar het nodige om te doen is vanwege de aard van haar bedrijfsvoering en de juridische procedures waar de beurs in verwikkeld is geraakt. Om het uitgifteproces te vergemakkelijken werkt El Salvador aan een nieuwe effectenwet. Onder deze wet zou Bitfinex de eerste licentie krijgen om een beurs te exploiteren, aldus Samson Mow, de chief strategy officer van Blockstream.

Verder geven de bitcoinobligaties recht op een extra coupon (winstuitkering) die elk kwartaal zal worden uitgekeerd, na afloop van de lock-up periode van vijf jaar. De coupon zal worden gegenereerd door stapsgewijze verkopen van een deel van de $500 miljoen aan bitcoin. De link met bitcoin maakt de obligaties een stuk interessanter dan ‘normale’ obligaties, omdat de koers van bitcoin volgens sommigen - op de lange termijn - enkel omhoog kan. De bitcoinobligaties zijn hoe dan ook innovatief te noemen.

Afronding

Het is interessant om in de gaten te houden of de innovatieve bitcoinobligaties er daadwerkelijk gaan komen. Mochten de obligaties er komen, dan is het succes o.a. afhankelijk van of andere landen dit voorbeeld volgen en natuurlijk ook van het succes van Bitcoin zelf. Blockstream vestigt haar hoop in deze op een model dat suggereert dat één bitcoin over vijf jaar $1 miljoen waard is. De toekomst zal moeten uitwijzen of die aanname klopt. De bitcoinobligaties kunnen in ieder geval het potentieel op hyperbitcoinization versnellen en daarmee hebben landen, zoals El Salvador, een alternatief voor de leningen van het Internationaal Monetair Fonds (IMF).