De staat van het netwerk in cijfers

Dat we vinden dat het goed gaat met Bitcoin, schrijven we wel vaker. Omdat de blockchain openbaar is hoeft dat echter niet bij een mening te blijven, maar is dat te onderbouwen met cijfers.

De tabel hieronder werd gedeeld door Bitcoiner PlanB op Twitter en toont een overzicht van de elfjarige bestaansgeschiedenis van Bitcoin met een aantal belangrijke cijfers uitgelicht. Helaas ontbrak een dataset en dat maakt het moeilijk om de data te verifiëren, maar naar onze eigen inschattingen ligt de informatie niet ver van de realiteit.

De tabel toont achtereenvolgens: het betreffende jaartal, het aantal blocks dat in dat jaar zijn gemined, de gemiddelde prijs per bitcoin in dat jaar, de gemiddelde moeilijkheidsgraad, gemiddelde hashrate, het aantal transacties, het aantal inputs en outputs, de hoeveelheid bitcoins die dat jaar zijn verstuurd en de totale dollarwaarde van al deze transacties.

Overzicht bestaansgeschiedenis van Bitcoin. Bron: PlanB

Uit deze cijfers is op te maken dat het netwerk jaar in, jaar uit op bijna alle fronten een uitzonderlijke groei meemaakte die nog steeds niet ten einde lijkt. Ieder jaar leidt tot nu toe tot betere gemiddelde cijfers dan het jaar ervoor. Geheel in navolging van die lijn werden in 2019 opnieuw de meeste records doorbroken.

Waarde & hoeveelheid

$9269 miljard dollar

Op basis van de cijfers in de tabel is gedurende het elfjarige bestaan van Bitcoin in totaal voor ruim $9269 miljard dollar (€8332 euro) aan waarde via bitcointransacties verzonden. Daarvoor werden meer dan 489 miljoen transacties via de Bitcoin blockchain gedaan.

Ieder jaar werd er aanzienlijk meer waarde via het Bitcoin netwerk verstuurd dan het jaar ervoor. 2019 was daarop zeker geen uitzondering. Integendeel zelfs, want vorig jaar werd voor maar liefst $3734 miljard dollar (€3360 euro) waarde aan bitcoins verzonden; dat is zo'n 35% van de totale waarde die ooit via het Bitcoin netwerk is verzonden.

Minder BTC, meer waarde

Wat ook opvalt in het overzicht is dat de hoeveelheid bitcoins die in 2019 werden verstuurd lager was dan in andere jaren. Dat is misschien niet zo vreemd, want de gemiddelde prijs per bitcoin is (tot nu toe) ieder jaar ook hoger. Iemand die in 2016 $600 dollar aan waarde via het Bitcoin netwerk verstuurde had daarvoor gemiddeld ongeveer 1 BTC nodig, maar in 2019 was voor het versturen van evenveel waarde gemiddeld minder dan 0,1 BTC nodig.

Het is daarom eigenlijk wonderbaarlijk dat er desondanks in 2019 nog zo'n groot aantal bitcoins werden verstuurd. In absolute aantallen nam het aantal verstuurde bitcoins vergeleken met 2016 misschien wel met de helft af, maar de waarde die het vertegenwoordigde was in 2019 acht keer hoger.

Transacties

In de cijfers is ook te zien dat het aantal bitcointransacties op de blockchain in 2019 groter was dan ooit.

Aantal bitcointransacties. Bron: Bitcoinity

Daar moet wel een kanttekening bij geplaatst worden, want de ruimte die per block beschikbaar is voor transacties is gelimiteerd. Al enkele jaren wordt die limiet regelmatig bereikt en daarom is in toenemende mate aandacht voor tweedelaags schaalbaarheidsoplossingen zoals het Lightning Network en side-chains.

Dit soort oplossingen zorgen er steeds vaker voor dat bitcointransacties 'off chain' plaatsvinden. Vaak worden in zulke gevallen meerdere transacties als het ware gebundeld en wordt de Bitcoin blockchain slechts af en toe geüpdatet.

Een enkele transactie op de Bitcoin blockchain kan daarom een veelheid aan tweedelaags 'off chain' transacties vertegenwoordigen. Het werkelijke aantal bitcointransacties is vermoedelijk dus iets hoger dan het aantal transacties op de blockchain. In de toekomst zal het steeds moeilijker worden om aan de hand van het aantal blockchaintransacties iets over het totale aantal bitcointransacties te zeggen.

Toch is het goed om te zien dat ondanks nuances en nieuwe technologieën het totale aantal blockchain transacties nog altijd toeneemt. Misschien dat nieuwe technologieën zoals SegWit, waardoor er meer transacties in een block passen, daar ook een steentje aan bijdragen. In de toekomst zal ook de komst van Schnorr Signatures en andere schaalbaarheidsoplossingen de efficiëntie op de basislaag nog verder verbeteren.

Difficulty adjustment mechanism

Het aanpassingsmechanisme dat reguleert dat er gemiddeld elke tien minuten één block wordt gevonden werkt, afgezien van wat afwijkingen in de beginperiode, als een geoliede machine en levert vooral de laatste jaren consistent ongeveer 54.500 blocks per jaar op; gemiddeld elke tien minuten één block.

Deze consistentie is belangrijk om technische redenen, maar het dient ook een belangrijk economisch doel. De gecontroleerde uitgifte van nieuwe bitcoins op het netwerk zorgt namelijk voor een betrouwbare en voorspelbare inflatie in de bitcoin economie.

Hoe werkt het?

In grote lijnen werkt het mechanisme als volgt. Miners concurreren met elkaar om het volgende block in de blockchain te vinden, waaraan zij transacties kunnen toevoegen. Dat doen zij omdat de miner die het volgende block vindt daarvoor een beloning ontvangt van (op dit moment) 12,5 BTC, plus transactiekosten. De rest krijgt niets. Hoe meer berekeningen een miner doet om een block te vinden, hoe groter de kans is op het succesvol vinden van het volgende block.

Miners zijn dus in concurrentie met elkaar en worden gestimuleerd om zoveel mogelijk rekenkracht in te zetten om zoveel mogelijk berekeningen per seconde te doen om daarmee hun individuele winkansen te vergroten. Dat creëert een soort wapenwedloop, waardoor de totale rekenkracht van het netwerk stijgt.

Bitcoin moeilijkheidsgraad van het minen. Bron: Bitcoinity

Om te voorkomen dat de stijging in rekenkracht leidt tot het overspoelen van de markt met nieuw gedolven bitcoins past het aanpassingsmechanisme de moeilijkheidsgraad voor het vinden van een block aan, evenredig aan de stijging of daling in rekenkracht. Op die manier streeft het aanpassingsmechanisme altijd naar een block time van tien minuten en komt een gecontroleerde inflatie tot stand.

Bescherming

De ingezette rekenkracht dient tegelijkertijd als bescherming tegen overnames van het netwerk; een kwaadwillende zal minimaal de helft van alle rekenkracht moeten bezitten om het netwerk over te nemen. Meer rekenkracht betekent dus meer bescherming tegen dit soort overnames.

Het winstbejag van de miners wordt op deze wijze game-theoretisch ingezet ten gunste van het netwerk, terwijl de concurrentie tussen de miners onderling bijdraagt aan de verdere decentralisatie. Dat maakt het Bitcoin netwerk en de bijbehorende economie robuust en betrouwbaar.

Hashrate

De totale rekenkracht van miners wordt doorgaans gemeten door het aantal hashes per seconde, ofwel berekeningen om het volgende block te vinden, bij elkaar op te tellen en uit te drukken als de hashrate of miningkracht. Dankzij de hierboven beschreven stimulansen groeit de hashrate van het Bitcoin netwerk tot nu toe ieder jaar.

Bitcoin hashrate. Bron: Bitcoinity

In 2019 steeg de hashrate naar 93 ExaHashes per seconde (EH/s), een ruime verdubbeling van het jaar ervoor. Op dit moment is de hashrate zelfs meer dan 100 EH/s. Je zou dat ook kunnen uitdrukken als 1 PetaHash per seconde (PH/s), of eventueel als 100.000.000.000.000.000.000 hashes per seconde.

Theorie in de praktijk

Op basis van de cijfers uit de tabel lijkt het erop dat het mechanisme, vooral in de laatste vijf jaren, naar behoren werkt en zichzelf stabiel in stand houdt waarmee het beoogde doel wordt bereikt. Natuurlijk is het ook al erg bijzonder en een wapenfeit op zich dat het mechanisme uberhaupt werkt en dat Bitcoin al elf jaar ondanks allerlei tegenslagen met behulp dit mechanisme toch wist en weet te overleven, en zelfs te groeien.