Het FTX-drama en het belang van self custody
De Exchange FTX kwam in deze week in financiële problemen, die in rap tempo
verergerden toen het nieuws de markt bereikte. Opnames van klantfondsen
werden stopgezet. Concurrent Binance zou een overname doen, maar trok zich
later terug. FTX vroeg uiteindelijk een faillissement aan. Voor klanten van FTX heerst er veel onzekerheid over of, en
wanneer, zij hun digitale bezittingen zullen terugzien. De koers daalde tot
het laagste niveau van het jaar.
De afgelopen week was een turbulente voor de Bitcoinmarkt. Veel is nog
speculatie, maar volgens geruchten eerder deze week zou een groot deel van
de balans van Alameda Research, een tweede bedrijf van de CEO van FTX, bestaan uit
FTT-tokens gecreëerd door FTX.
Dat leidde tot onzekerheid op de markt over de liquiditeit van Alameida Research en FTX. Ook over de
onderliggende waarde van de FTT-token werd hevig gespeculeerd. In de onzekerheid verkochten investeerders massaal hun FTT-tokens en sommigen gingen zelfs short. De koers van de token stortte in en gezien
de balans van FTX voor een groot deel uit FTT-tokens bestond, raakte FTX
steeds dieper in de problemen.
Klanten van FTX voelden de bui hangen en namen massaal hun bitcoins op van
de exchange. Er ontstond een soort bankrun. Al snel werden klantopnames
stopgezet, wat het vermoeden sterkte dat FTX onvoldoende bitcoins ter
beschikking had om alle klanten uit te betalen.
Binnen enkele dagen lijkt de balans van FTX volledig te zijn
verdampt. Volgens informatie van Coinglass was de hoeveelheid bitcoin op de
balans van FTX gedaald tot minder dan 1 BTC. De koers van de FTT-tokens is
inmiddels geheel ingestort.
FTX zou ondertussen op zoek zijn gegaan naar een kapitaalinjectie van
enkele miljarden. De markt reageerde onzeker op de gebeurtenissen, met een
eerste koersdaling van de bitcoinkoers als gevolg.
Overname
Concurrent Binance, een nog grotere exchange, speelde bij de ontwikkelingen
een opmerkelijke rol. Binance was één van de grootste bezitters van de
FTT-token en toen de geruchten voor het eerst de ronde deden kondigde de
exchange publiekelijk aan om die reden de FTT-tokens te verkopen. De
aankondiging, in combinatie met de verkoop,
veroorzaakte groot deel van de initiële zorgen op de markt.
Het leidde tot speculatie op social media over de motieven van Binance.
Probeerde Binance soms een concurrent stuk te maken? Kort erna kondigden
beide partijen echter aan dat FTX door Binance zou worden overgenomen.
Even leek het verhaal ten einde, maar niets bleek minder waar. Enkele uren later trok Binance zich terug, met de verklaring dat ze niet
de middelen noch het vermogen hebben om de problemen van FTX op te lossen.
De bitcoinmarkt stortte verder in, tot het laagste niveau van het jaar.
Faillissement
Vrijdag kondigde FTX aan dat het een faillissement heeft aangevraagd en dat CEO Sam Bankman-Fried is opgestapt. Voor klanten van FTX is het een bittere pil. Het is niet duidelijk of, en
wanneer, zij hun digitale bezittingen terug krijgen.
Waarschijnlijk volgt nu een langdurig proces van onderling touwtrekken tussen de
verschillende schuldeisers. De kans bestaat dat klanten daarbij
achteraan de rij mogen aansluiten.
Het kan bovendien lang duren. In het
geval van de exchange Mt.Gox, dat in 2014 failliet ging als gevolg van een
hack, wachten gedupeerde klanten al bijna tien jaar op de afwikkeling.
Not your keys, not your coins
Een faillissement van een exchange is één van de grotere risico's van het
investeren of handelen in bitcoin. Het Bitcoinnetwerk is weliswaar decentraal, maar een
exchange is een bedrijf dat als gecentraliseerde tussenpartij optreedt.
Wanneer je bitcoins op een account van een exchange stort, draag je ze dus
eigenlijk over aan een dienstverlener en heb je ze niet meer in eigen beheer. Dat doet de meeste voordelen van Bitcoin teniet en herintroduceert de
risico's van centralisatie.
Het staat dan ook haaks op de manier waarop Bitcoin bedoeld is om te gebruiken: op een decentrale manier, waarbij gebruikers hun bitcoins vanuit een eigen wallet beheren (self custody). Alleen dan hebben gebruikers zelf alle controle, geen beperkingen en geen afhankelijkheden. Eén van Bitcoin's meest herhaalde mantra's is niet voor niets: 'Not your keys, not your coins'.
Soms laat men zich ervan weerhouden om bitcoins in eigen beheer te nemen, vanwege verhalen uit het verleden over
verloren bitcoins als gevolg van hacks, virussen of simpelweg omdat men de
seed phrase is verloren. Tegenwoordig zijn er echter allerlei oplossingen,
zoals hardware wallets, die self custody gemakkelijk maken en zeer hoge mate van
veiligheid bieden. Recente berichten over het verlies van bitcoins uit persoonlijke wallets zijn dan
ook relatief zeldzaam.
Exchanges en andere dienstverleners blijven daarentegen risicovol. Vanwege
de enorme hoeveelheden bitcoins die zij beheren zijn ze doorlopend doelwit
van hackers. Bovendien blijkt de verleiding groot om klantfondsen te
herinvesteren, soms via twijfelachtige leenconstructies, om de omzet te
vergroten of om hogere rendementen aan te kunnen bieden. Dat laatste
gebeurde onlangs bij het inmiddels failliete Celcius.
Volgens Bloomberg zijn de Amerikaanse autoriteiten inmiddels een onderzoek
gestart om vast te stellen of dat ook bij FTX het geval was.
Exchanges
Exchanges zijn nuttig om te handelen, maar gebruik ze bij voorkeur tijdelijk en niet voor langetermijnopslag. Doe goed onderzoek, vergelijk verschillende dienstverleners met elkaar en kies bij voorkeur een betrouwbare (Nederlandse) partij.
Wij raden natuurlijk BL3P aan, het Europese Bitcoin-only handelsplatform van Bitonic, het oudste Bitcoinbedrijf van Nederland en initiatiefnemer van bitcoin.nl.
