Bitcoinminers in Rusland: IMF waarschuwt, VS legt sancties op

Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) waarschuwde dat Rusland met behulp van bitcoinmining sancties mogelijk kan omzeilen. Dezelfde dag legde de VS sancties op aan tien Russische dochterondernemingen van Bitriver, een miningbedrijf met het hoofdkwartier in Zwitserland.

In een nieuw rapport wijst het IMF op het risico dat Rusland sancties gedeeltelijk kan omzeilen door middel van bitcoinmining. Bitcoinminers gebruiken namelijk energie om met grote hoeveelheden rekenkracht naar bitcoins te minen en dat levert inkomsten op.

"In de loop der tijd kunnen gesanctioneerde landen ook meer middelen beschikbaar maken om sancties te ontwijken met behulp van mining", stelt het rapport. "Mining voor energie-intensieve blockchains zoals Bitcoin kan landen in staat stellen om energiebronnen te converteren naar geld, die anders niet geëxporteerd kunnen worden vanwege sancties. Deze conversie gebeurt rechtstreeks op blockchains en buiten het financiële stelsel om, waar de sancties zijn geïmplementeerd."

Aanvullend identificeert het IMF de miner's fees ook als mogelijke inkomstenbron voor gesanctioneerde landen. "Miners kunnen ook inkomsten genereren rechtstreeks van gebruikers die transactiekosten betalen aan de miners (die in dit geval gesanctioneerde overheden kunnen zijn)", aldus het IMF rapport.

Sancties

Dezelfde dag kondigde de VS nieuwe sancties aan. Voor het eerst zijn de pijlen ook gericht op een bitcoin miningbedrijf. Het betreft Bitriver, een Zwitsers bedrijf met miningoperaties in Rusland. Tien Russische dochterondernemingen van Bitriver zijn toegevoegd aan de Amerikaanse sanctielijst.

Het Amerikaanse ministerie van Financiën verklaarde dat ook zij bitcoinmining zien als een methode om energiebronnen om te zetten naar geld. Volgens schattingen van de universiteit van Cambridge is de Russische miningsector (11,2%) de op twee na grootste ter wereld, na de VS (35,4%) en Kazachstan (18,1%).

"Rusland heeft verhoudingsgewijs een voordeel met betrekking tot crypto-mining vanwege energiebronnen en een koud klimaat", lichtte het ministerie van Financiën woensdag toe. "Maar miningbedrijven zijn afhankelijk van geïmporteerde computerapparatuur en fiat betalingen, wat ze kwetsbaar maakt voor sancties."

"De Verenigde Staten zijn toegewijd om ervoor te zorgen dat geen enkele asset, ongeacht hoe complex, een mechanisme voor het Poetin-regime wordt om de impact van sancties teniet te doen", aldus het ministerie.

Wel of geen risico?

Vorige maand stelden wereldleiders nog dat Rusland niet zomaar sancties kan omzeilen met bitcoin. Zowel de EU als de VS, maar ook de G7, brachten daarover kort achter elkaar verklaringen uit. Bestaande regulering van de sector, waar strenge klantcontroles onderdeel van zijn, zou de mogelijkheden voor Rusland beperken. Ook zou de liquiditeit van de markt onvoldoende zijn voor de bedragen waarmee Rusland handelt.

"Je moet van crypto naar stablecoins en uiteindelijk naar een fiat valuta toe", zei voorzitter van de ECB Christine Lagarde in februari, "Er zijn manieren om door het rookgordijn heen te prikken en ervoor te zorgen dat criminele activiteit wordt opgespoord en fatsoenlijk aangepakt wordt."

Destijds leek er echter nog geen aandacht te zijn voor bitcoinmining. Toch geldt ook daarbij dat men bij het omzetten van geminede bitcoins naar andere valuta's tegen dezelfde poortwachters oploopt. Over de mogelijkheid dat Rusland de conversie naar een andere valuta overslaat en bitcoin als betaalmiddel gebruikt wordt vooralsnog niet gerept.

Bitriver

Bitriver is een miningbedrijf met het hoofdkwartier in Zwitserland. Volgens de website heeft het bedrijf zo’n 200 medewerkers verspreid over drie locaties in Rusland. Ook is het actief in China, Japan, de Verenigde Arabische Emiraten, Zwitserland, Duitsland en de VS.

Bitriver is een 'groene' bitcoinminer, gericht op bitcoinmining op basis van duurzame energieoverschotten afkomstig van waterkrachtcentrales.

Het is niet duidelijk of Bitriver actief samenwerkt met de Russische overheid. Het lijkt waarschijnlijker dat de opgelegde sancties simpelweg een aanvulling zijn op de lijst van allerlei in Rusland gevestigde en gesanctioneerde bedrijven.

Russische regulering

Toch is de Russische overheid wel al enige tijd bezig om bitcoin en bitcoinmining een plekje te geven in de Russische maatschappij. De Russische centrale bank zette initieel in op een verbod, maar Poetin stak daar een stokje voor. Hij noemde daarbij het 'competitieve voordeel' dat Rusland heeft op het gebied van bitcoinmining, vanwege de energievoorraden en -overschotten in het land.

Sindsdien wordt er gewerkt aan regulering van de sector. Een eerder wetsvoorstel zou bitcoin als investeringsobject kwalificeren en er zou een vergunningsregime komen voor handelsbeurzen, met strenge Know-Your-Customer (KYC) regels voor klanten en een kennistest die bepaald hoeveel ze mogen kopen. Klanten die de test succesvol afronden zouden ongeveer €7000 euro aan bitcoin per jaar mogen kopen en bij falen niet meer dan €600.

Volgens nieuwe berichten is het wetsvoorstel echter aangepast en wordt bitcoin mogelijk gekwalificeerd als valuta. De Russische krant Kommersant zou over de tekst uit het wetsvoorstel beschikken. Daarin zou staan dat betalingen in digitale valuta geaccepteerd mogen worden 'als betaalmiddel dat niet de monetaire eenheid is van de Russische Federatie'.

Eerder liet de voorzitter van het Russische Energiecomité Paval Zavalny al eens weten dat landen die 'onvriendelijk' zijn tegen Rusland alleen nog maar in roebels of goud mogen betalen voor Russische energie. 'Vriendelijke landen' mogen volgens hem echter in andere valuta's betalen, waaronder ook bitcoin.

Bitcoin speelt op allerlei manieren een rol in de oorlog in Oekraïne. Hier lees je er meer over.