Wallets: custodial, non-custodial, self-custodial. Wat betekent dat en welke heb je nodig?
Onderstaand artikel verscheen voor het eerst op bitcoin.nl op 17 juli 2021.
Om Bitcoin te gebruiken heb je een bitcoinwallet nodig. Als je er één gaat zoeken, kom je al snel allerlei termen tegen: custodial, non-custodial, self-custodial. Wat betekent dat en welke kan je het beste kiezen? Dat lees je in dit artikel.
Als je wil beginnen met Bitcoin heb je iets nodig waarmee je jouw bitcoins bewaart en beheert: een bitcoinwallet. Dat is een soort virtuele portemonnee voor bitcoins.
Bitcoinwallets zijn er in allerlei soorten en maten, maar onderliggend zijn er twee belangrijke fundamentele verschillen waarvan het goed is om op de hoogte te zijn. In dit artikel leggen we je het verschil uit tussen een self-custodial wallet en een custodial wallet.
Bitcoinwallets
Een bitcoinwallet kan je voor het gemak een beetje vergelijken met een e-mailaccount, maar dan voor Bitcoin. Net als bij e-mail kan je een bitcoinwallet op allerlei manieren beheren: via een website, via een app op een telefoon, via een programma op een computer, enzovoorts.
Er zijn daarnaast ook andere en meer fundamentele verschillen. Bij e-mail is het bijvoorbeeld anders wanneer je e-mail van een dienstverlener gebruikt dan e-mail waarbij je zelf je eigen mailserver draait. Ook verschillen dienstverleners onderling van elkaar, want een gratis e-mailaccount is niet helemaal hetzelfde als een e-mailadres waarvoor je betaalt. Zulke fundamentele verschillen zijn er bij Bitcoin ook.
E-mail is misschien niet altijd even belangrijk, maar Bitcoin wel. Bitcoin is immers geen digitale post maar digitaal geld, en dat maakt het vrijwel altijd belangrijk om kritisch te zijn.
Custody: self-custodial, non-custodial, custodial
In hoeverre wil je jouw bitcoins aan anderen toevertrouwen? Dat is de kernvraag waar het om draait.
In de basis is Bitcoin een decentraal netwerk waarbij deelnemers volledig autonoom en soeverein zijn, maar deelname vereist wel een bepaalde verantwoordelijkheid, kennis en kunde. Dienstverleners kunnen veel uit handen nemen en het eenvoudiger maken, maar introduceren daarmee andere risico's en nadelen.
Om de verschillen aan te duiden maakt men onderscheid tussen twee type bitcoinwallets: self-custodial (of non-custodial) wallets en custodial wallets. Het Engelse woord 'custody', betekent zoiets als 'beheren' of 'in bewaring nemen'. Een 'custodian' is dan ook een dienstverlener die als tussenpartij optreedt als een soort 'bewaarder', 'bewaker' of 'beheerder'.
Self-custodial & non-custodial bitcoinwallets
Als je zelf aan het decentrale Bitcoinnetwerk wil deelnemen op basis van volledige autonomie en soevereiniteit, dan is een self-custodial wallet daarvoor de juiste keuze. Een self-custodial wallet is de meest traditionele en normale soort bitcoinwallet die er is.
Seed phrase
De seed phrase is als een soort wachtwoord voor je bitcoinwallet. Het is een reeks van 12 of 24 Engelse woorden die je in principe eenmalig krijgt bij het aanmaken van een nieuwe self-custodial bitcoinwallet. Als je geen seed phrase krijgt, is het waarschijnlijk géén self-custodial wallet maar een custodial wallet.
Soms spreekt men ook wel van non-custodial wallets, maar dat wekt de indruk dat het om een afwijkend soort wallet gaat terwijl het tegenovergestelde het geval is. De twee termen worden door elkaar gebruikt maar betekenen hetzelfde: dat je zelf het beheer voert over de seed phrase.
De seed phrase is de basis van de soevereiniteit die Bitcoin biedt: zo lang jij als enige de seed phrase hebt, ben jij de enige die iets met jouw bitcoinwallet kan doen. Hierin schuilt de kracht van Bitcoin, maar ook een risico. Het beschermen van de seed phrase is namelijk essentieel, want als je de seed phrase ooit kwijtraakt of het wordt gestolen kan je jouw bitcoins verliezen en dan kan niemand je helpen.
Met een self-custodial bitcoinwallet heb je zelf alle controle: de bitcoins in je wallet zijn van jou en alléén jij hebt de seed phrase die toegang geeft. Er komt geen dienstverlener of derde partij aan te pas en transacties gaan rechtstreeks van jou naar de ontvanger.
Dat levert veel vrijheid op, maar ook verantwoordelijkheden. Als er iets misgaat sta je er immers alleen voor en is er geen dienstverlener om je te helpen of beschermen. Je moet bij een self-custody dus goed opletten en enige kennis van zaken hebben.
Is Bitcoin nieuw voor je? Probeer het dan eerst uit met een klein bedrag. Als je een beetje pienter bent en wegwijs met computers en op het internet dan is een self-custodial wallet binnen bereik. Het belangrijkste is dat je een paar basisbeginselen snapt en in staat bent om 12 of 24 woorden veilig en offline te bewaren en beschermen (maak een extra backup!).
Als je echter van jezelf weet dat je niet zo heel veel computerkennis hebt, vraag jezelf dan af of je de verantwoordelijkheden en risico's aan kan. Een custodial wallet kan in sommige gevallen iets toegankelijker zijn.
Voordelen
- Soevereiniteit
- Autonomie
- Geen afhankelijkheden
- Geen tegenpartijrisico (counterparty risk)
- Peer to peer-transacties
- Censuurbestendig
- Onconfisqueerbaar
- Meer technologische snufjes
- Privacyvoordelen
Nadelen
- Eigen risico en verantwoordelijkheid
- Enige basiskennis en basisvaardigheden nodig
- Zelf zorgen voor het beveiligen van de seed phrase
- Bij verlies of diefstal van de seed phrase kan je alles kwijtraken
- Geen mogelijkheid om de seed phrase te resetten of opnieuw aan te vragen
- Geen helpdesk of supportafdeling
Custodial wallets
De tegenhanger is een custodial wallet. Dat zijn bitcoinwallets waarbij een dienstverlener het beheer op zich neemt. Vaak zijn het websites waarop je kan inloggen op basis van traditionele accounts. Het kan een webwallet zijn maar ook een exchange. Soms zijn het ook apps of programma's. Ze zijn er dus in alle vormen en maten.
De kern is dat je bij een custodial wallet géén seed phrase krijgt. Je hebt bij een custodial wallet eigenlijk ook geen échte bitcoinwallet. Alleen de dienstverlener zit op het Bitcoinnetwerk aangesloten en heeft een échte bitcoinwallet met een seed phrase. Zij beheren daarmee de bitcoins namens hun gebruikers en via hun website of software kan je aangeven waar ze die heen moeten sturen. Heb je wel bitcoins maar geen seed phrase? Dan gebruik je waarschijnlijk een custodial wallet.
Custodial wallets werken een beetje vergelijkbaar met traditionele banken of betaalplatformen zoals PayPal. Als gebruiker log je in op je account waar je transacties kan doen, maar het daadwerkelijk verplaatsen van het geld gebeurt door de dienstverlener.
Bij een custodial wallet gaan de meeste innovaties van Bitcoin verloren. Bitcoin is immers revolutionair omdat er géén tussenpartijen nodig zijn. Daar komen de meeste unieke eigenschappen van Bitcoin uit voort. Met een custodial wallet herintroduceer je een tussenpartij, waardoor veel voordelen ongedaan worden. Vrijwel het enige dat overblijft is de schaarste van maximaal 21 miljoen bitcoins.
Een custodial wallet is niet per definitie veiliger dan een self-custodial wallet. Aan de ene kant vereenvoudigen dienstverleners het gebruik en nemen ze een deel van de beveiliging op zich, maar aan de andere kant introduceren ze ook nadelen en risico's die je bij een self-custodial wallet niet hebt.
Is zo'n dienstverlener eigenlijk wel betrouwbaar? Zijn het geen oplichters? Wat als er een faillissement is? Hoe zit het met privacy? Hoe zit het met de wetgeving? Regelen ze de beveiliging echt wel goed? Wat als ze gehackt worden? Dat laatste gebeurt helaas niet zelden. Bedenk goed aan wie je jouw bitcoins uit handen geeft, want als je ze eenmaal overdraagt aan een dienstverlener ben je afhankelijk van hen om ze terug te krijgen.
Tweefactorauthenticatie (2FA)
Een gebruikersnaam en wachtwoord zijn meestal eenvoudiger te kraken, dan een seed phrase van een self-custodial bitcoinwallet. Bescherm je custodial wallet account daarom bij voorkeur met tweefactorauthenticatie als extra beveiligingslaag.
Een custodial wallet kan interessant zijn als je van jezelf weet dat je erg weinig kennis hebt van computers en het internet, maar toch in bitcoin wil investeren. Je mist dan weliswaar de meeste voordelen, maar als het je alleen om de investeringsmogelijkheid gaat en als je de risico's begrijpt en accepteert, dan kan een custodial wallet drempels verlagen.
Custodial wallets worden ook soms gebruikt als 'hot wallet' waar je niet al je spaargeld op zet, maar slechts een klein bedrag voor dagelijkse bestedingen. Aangezien het om lage bedragen gaat zijn de risico's minder bezwaarlijk en soms is het gebruiksvriendelijker.
Accounts bij exchanges, brokers of andere websites waarop je kan investeren en handelen in bitcoin zijn bijna altijd custodial wallets. Gebruik dit soort diensten bij voorkeur tijdelijk om te handelen, maar niet voor opslag op de langere termijn omdat exchanges regelmatig doelwit zijn van hackers.
Doe altijd goed onderzoek naar de dienstverlener en kies bij voorkeur een Nederlandse partij met een goede reputatie.
Voordelen
- Traditionele en bekende werkwijze
- Meer toegankelijk en soms eenvoudiger
- Je hoeft geen seed phrase te beveiligen
- Dienstverlener voert het beheer over de bitcoins en de daadwerkelijke bitcoinwallet
- Soms mogelijkheden tot handelen of andere diensten
- Helpdesks en supportafdelingen
- Als je jouw gebruikersnaam of wachtwoord vergeet kan je die resetten
- Je kan de dienstverlener aansprakelijk stellen
Nadelen
- Je mist de meeste voordelen van Bitcoin
- Tegenpartijrisico: faillissement, hackers, onbetrouwbaarheid, oplichting, confiscatie, technische fouten, onvoorziene omstandigheden
- Niet per definitie veiliger
- Minder financiële privacy
- Soms worden kosten in rekening gebracht, bijvoorbeeld bij exchanges
- Know-Your-Customer (KYC): je moet jezelf identificeren via documentatie
- Nederlandse custodial wallet dienstverleners mogen geen transacties naar derde partijen faciliteren. Je kan via een Nederlandse dienstverlener dus geen betalingen verrichten
Een bitcoinwallet is eigenlijk de verzameling van alle unieke bitcoinadressen die aan de seed phrase toebehoren. Hier lees je er meer over. Is Bitcoin nieuw voor je? Lees dan ook eens onze beknopte startersgids Starten met Bitcoin.
