Hoe herken je oplichting met bitcoin?

Bitcoin is nieuw en het werkt anders dan wat veel mensen gewend zijn. Helaas maken oplichters misbruik van het kennisgebrek van mensen om ze geld afhandig te maken. Word geen slachtoffer: in dit artikel lees je welke soorten oplichting er zijn, hoe ze werken en waar je op moet letten.

Oplichting en fraude zijn van alle tijden. Toen het internet nieuw was, was oplichting via het internet een groot probleem. Oplichters hadden allerlei nieuwe manieren ontdekt om mensen voor de gek te houden en ze geld afhandig te maken.

Veel mensen wisten toen nog niet dat e-mails te vervalsen zijn en dat je altijd goed moet opletten of het adres van de website die je bezoekt wel klopt. Het was het tijdperk waarin frauduleuze Nigeriaanse prinsen nog regelmatig slachtoffers maakten en de media stond bol met waarschuwingen over internet-oplichting.

Gelukkig weten de meeste mensen tegenwoordig waar ze op moeten letten om oplichting te voorkomen. Met de komst van Bitcoin hebben oplichters echter nieuwe kansen om kennisgebrek over een nieuwe technologie uit te buiten. In dit artikel lees je hoe oplichting met behulp van bitcoin werkt en waar je op moet letten.

Oplichting waarbij Bitcoin gebruikt wordt

Het is goed om te realiseren dat bitcoingerelateerde oplichting en fraude niet met het Bitcoinnetwerk zelf te maken heeft, maar met oplichters die ervan gebruik maken. Ook is het Bitcoinnetwerk niet te hacken, maar individuen en bedrijven kunnen wel gehackt worden.

Het Bitcoinnetwerk is juist zeer betrouwbaar: het doet precies dat waarvoor je opdracht geeft. Zodra je via het Bitcoinnetwerk geld verstuurt, wordt het ook écht verstuurd. Daarom gebruiken oplichters het graag, want zodra slachtoffers een bedrag in bitcoin overmaken is de buit binnen. Bitcointransacties zijn namelijk onomkeerbaar.

Aangezien Bitcoin niet op basis van identiteit werkt is het daarna zeer moeilijk of onmogelijk om er nog iets tegen te doen of om de oplichters op te sporen. Het is daarom belangrijk om alert te blijven en bewust te zijn van de verschillende soorten oplichting waarbij bitcoin gebruikt wordt.

LET OP: Oplichters zijn niet alleen actief via internet, maar ze benaderen mensen soms ook telefonisch of persoonlijk. Ze komen vriendelijk en behulpzaam over en kunnen heel ver gaan in het wekken van vertrouwen.

Oplichting & diefstal

• Heb je een eigen bitcoinwallet? Geef je seed phrase dan nooit aan een ander. Je seed phrase zijn de 12 of 24 Engelse woorden die je kreeg bij het aanmaken van de wallet en het is als een soort wachtwoord. Als je dat aan iemand anders geeft kan diegene al jouw bitcoins stelen. Een bitcoinbedrijf of helpdesk zal je nooit om je seed phrase vragen. Als dat wel het geval is heb je waarschijnlijk met oplichters te maken.

• Als je jouw bitcoins niet in een eigen wallet bewaart maar op een website, bij een exchange of in een account van een dienstverlener, dan kleven daar inherente risico's aan. Je geeft ze dan letterlijk aan iemand anders en alleen zij kunnen ze terugsturen. Het valt of staat dus met de betrouwbaarheid van de partij aan wie je ze toevertrouwt. In het geval van oplichters kan je alles kwijtraken. Let op: ook als het geen oplichting betreft kan een dienstverlener gehackt worden of fouten maken waardoor fondsen verloren gaan. Bitcoinbedrijven zijn regelmatig doelwit.

Boven: Oplichting via social media

• Belooft iemand je gratis cryptovaluta te sturen als je eerst een klein bedrag opstuurt? Dat is een bekende vorm van oplichting die veel voor komt via social media, maar ook via andere kanalen. Oplichters gebruiken daarbij regelmatig nep-accounts die lijken op de accounts van bekende mensen. Als je iets opstuurt ontvang je niets retour.

• Vraagt een bedrijf of andere partij je om een factuur te betalen in bitcoin? Dat is niet gangbaar en vaak oplichting. Waarschijnlijk willen ze een betaling via bitcoin, omdat je na verzending het geld niet meer terug kunt halen.

• Vraagt een verkoper op een online marktplaats of je in bitcoin wil betalen? Realiseer je dan het risico van oplichting en vraag jezelf af of de tegenpartij te vertrouwen is. Er zijn oplichters actief die na ontvangst van de betaling nooit meer van zich laten horen.

Frauduleuze investeringsmogelijkheden

Boven: voorbeeld van een frauduleuze website

• Biedt een website, bedrijf of andere partij een dagelijks, wekelijks of maandelijks rendement van een paar procent? Dat is vrijwel altijd oplichting. Bedrijven die beweren slimme handelsstrategieën, tradingbots of andere methoden te kennen waarmee ze gegarandeerd een hoger rendement behalen liegen. Dat zijn trucs om geld afhandig te maken.

• Zie je een advertentie met bekendheden die beweren grote winsten te boeken via cryptovaluta? Dat is vrijwel altijd oplichting. De gelijkenissen van de bekendheden worden zonder hun toestemming gebruikt en de websites waar je naartoe wordt geleid lijken echt maar zijn frauduleus. Het doel is je te overtuigen bitcoins naar de oplichters te sturen.

Boven: voorbeeld van een frauduleuze website

• Ontvang je e-mails van bedrijven, beleggingsfondsen, nieuwe blockchainprojecten of andere partijen die bijzondere investeringsmogelijkheden aanbieden? Dat zijn meestal spam-campagnes van oplichters. Trap er niet in en negeer ze.

• Pump & dumps: oplichters creëren via social media zoveel mogelijk hype en sensatie om de prijs van een cryptovaluta op te drijven. Als de prijs genoeg is gestegen 'dumpen' ze de de cryptovaluta die zij bezitten tegen de hogere prijs, waardoor de prijs uiteindelijk weer daalt. Slachtoffers dachten te investeren in een spannend project of ze geloven dat ze er vroeg genoeg bij waren om van de 'pump' mee te profiteren, maar blijven achter met een waardeloze cryptovaluta die nergens heen gaat.

Tech scam

• Word je gebeld door een helpdesk, supportafdeling of ander soort medewerker van een bedrijf die hulp aanbiedt, zonder dat je er zelf om hebt gevraagd? Dan zijn het waarschijnlijk oplichters. Als je niet zelf hebt aangegeven dat je gebeld wil worden bellen bedrijven je in principe niet. Maak geen geld over, geef ze geen toegang tot je computer via software als TeamViewer of AnyDesk, verstrek geen informatie over je bankrekening of bitcoinwallet en installeer geen software op hun aanraden.

  Merk je dat ze de druk opvoeren wanneer je tegengas geeft? Oplichters gaan soms zelfs intimiderend te werk. Laat je niet gek maken. Als ze beweren dat je gehackt bent, een virus hebt, verboden bestanden bezit, strafbare feiten hebt gepleegd of als ze op andere manieren druk blijven uitoefenen, trap er dan niet in en verbreek het contact.

Phishing & malware

• Phishing: oplichters vervalsen websites, e-mails en zelfs brieven van bestaande bedrijven. Nietsvermoedende slachtoffers denken erdoor dat ze de instructies van het bedrijf opvolgen, maar eigenlijk lopen ze in de val van oplichters. Controleer altijd goed of je daadwerkelijk met het bedrijf in kwestie te maken hebt, neem bij twijfel geen risico's.

• Ontvang je waarschuwingen die beweren dat jouw computer, bitcoinwallet of jouw fondsen in gevaar zijn? Geloof dat dan niet direct. Soms zijn het valse meldingen van oplichters die op je angst proberen in te spelen om je te overtuigen geïnfecteerde software te installeren. Als er echt een update is dan kan je daarover meestal informatie vinden op de officiële website. Als je een update installeert, doe dat dan via de officiële website of vanuit de software zelf.

Boven: Voorbeeld van een frauduleuze melding over een update

• Ontvang je e-mails over updates van de software van je bitcoinwallet? Wees alert en voorzichtig, want oplichters sturen op grote schaal frauduleuze 'phishing' e-mails rond, die eruit zien als de officiële e-mails van bestaande bedrijven. Als er echt een update is dan kan je daarover meestal informatie vinden op de officiële website. Als je een update installeert, doe dat dan via de officiële website of vanuit de software zelf en niet via een e-mail die je hebt ontvangen.

• Nieuw: oplichters sturen sinds kort frauduleuze hardware wallets naar woonadressen die tijdens hacks buitgemaakt zijn. Ontvang je op jouw adres een gratis hardware wallet die je niet zelf hebt besteld? Gebruik die dan niet en gooi het weg. Je kan het niet vertrouwen en de kans is groot dat het je bitcoins niet beveiligt, maar steelt.

Witwaspraktijken

• Vraagt een bedrijf of iemand of je bitcoin voor hen wil kopen? Dan is er mogelijk sprake van witwaspraktijken, waarbij witwassers jouw identiteit willen misbruiken om ervoor te zorgen dat zij zelf buiten zicht blijven. Je kan hierbij niet alleen slachtoffer worden, maar mogelijk zelfs medeplichtig.

• Thuiswerkfraude: oplichters plaatsen vacatures voor mensen die vanuit huis willen werken, waarbij vaak een relatief hoog loon geboden wordt. Het daadwerkelijke 'werk' komt er vaak op neer dat je via je eigen bankrekening bitcoin moet kopen en moet laten doorsturen. Soms is het regelrechte oplichting, maar andere keren gaat het om witwaspraktijken waarbij jij de katvanger bent. Je kan hierbij niet alleen slachtoffer worden, maar mogelijk zelfs medeplichtig.

Twijfels

Aangifte bij de politie

Voor wie in aanraking komt met cybercrime is er de mogelijkheid om aangifte te doen bij de politie.

Heb je contact met mogelijke oplichters? Weet je het niet zeker of heb je twijfels? Overweeg dan op eigen initiatief contact op te nemen met de supportafdeling van het bitcoinbedrijf waar je koopt.

Supportafdelingen kennen de verschillende soorten oplichting en kunnen je adviseren wat te doen. Ze zijn er niet om je te 'pakken', maar vooral om je te helpen en beschermen.

Als je contact opneemt met een supportafdeling doe dat dan op eigen initiatief en laat je niet sturen door de mogelijke oplichters. Gebruik dan alleen de telefoonnummers, het contactformulier of het e-mailadres dat op de website van het bitcoinbedrijf in kwestie staat, om ervan verzekerd te zijn dat je niet met een frauduleuze partij in gesprek raakt. Ben je klant bij Bitonic? Dan kan je de contactgegevens vinden op de website van Bitonic.

Heb je twijfels over de betrouwbaarheid van een bitcoinbedrijf? Neem dan desnoods contact op met een concurrent om navraag te doen. Hoewel je geen klant bent, zien ook zij liever dat je niet wordt opgelicht.

Dit artikel verscheen voor het eerst op 1 juli 2021 op bitcoin.nl

We schreven eerder al eens over de verschillende vormen van oplichting waarbij bitcoin gebruikt wordt en ook over nep-advertenties met bekende Nederlanders, frauduleuze investeringswebsites en phishing-aanvallen. Lees ook eens de bitcoingids Voorkom oplichting.

Beeldmateriaal: Pixabay