Educatie, Algemeen – 21 dec. 2024

Bitcoin gekocht? Dit is waarom een eigen wallet belangrijk is

Veel mensen die bitcoin kopen bewaren deze daarna bij het handelsplatform waar ze het hebben gekocht. Dat is eenvoudig en handig, maar niet zonder nadelen of risico's. Binnenkort wordt het contrast tussen eigen beheer en 'custodial' oplossingen door de nieuwe wet- en regelgeving nog sterker. Lees hieronder waarom bitcoin in eigen beheer het overwegen waard is en hoe je daarin de eerste stappen zet.

Bitcoin bewaren kan op allerlei manieren, maar onderliggend zijn er twee belangrijke verschillen: oplossingen waarbij je zelf het beheer voert en oplossingen waarbij een dienstverlener dat doet. Als je bitcoin in eigen beheer hebt dan noemt men dat ook wel self custody of 'een eigen wallet'. Als een dienstverlener daarentegen het beheer op zich neemt dan heet dat een custodial wallet (of account) of soms hosted wallet.

Veel mensen beginnen met een custodial oplossing, bijvoorbeeld een account op een handelsplatform. Vaak vanwege het gemak of onbekendheid met de verschillen. Handelsplatformen en andere dienstverleners werpen soms ook barrières op, bijvoorbeeld met hoge kosten voor opnames naar een eigen wallet. Enkele platformen bieden bovendien überhaupt geen mogelijkheid om je bitcoin op te nemen naar een eigen wallet.

Toch zou iedereen die bitcoin bezit self custody moeten overwegen: vanwege de veiligheid, privacy en vrijheid. Bovendien is bitcoin daarvoor ontworpen en bedoeld; alleen met een eigen wallet pluk je alle vruchten van het decentrale bitcoinnetwerk.

Veiligheid

Eén van de belangrijkste redenen waarom je self custody zou kunnen overwegen is vanwege de veiligheidsvoordelen. Bitcoins bewaren bij een dienstverlener zoals een handelsplatform is namelijk niet per definitie veiliger dan wanneer je het zelf beheert. Waarschijnlijk is het zelfs zo dat de meeste mensen die hun bitcoinbezittingen verloren, juist slachtoffer werden door falen van een dienstverlener.

Hacks

De geschiedenis van bitcoin zit namelijk vol met hacks op handelsplatformen, waarbij hackers in één keer met het geld van duizenden mensen tegelijk er vandoor gingen. Het meest bekende voorbeeld is de hack op Mt.Gox in 2012, waarbij zo'n 850.000 BTC werd buitgemaakt. Pas sinds dit jaar ontvingen slachtoffers restitutie, hoewel slechts zo'n 15% van de hoeveelheid bitcoin die ze ooit hadden.

Handelsplatformen en andere dienstverleners die het beheer voeren voor duizenden mensen tegelijk zijn voor hackers juist extra interessant, omdat de potentiële buit enorm is. Ze zijn daarom doorlopend doelwit en het hoeft maar één keer mis te gaan. Ook blijken sommige hacks 'inside jobs', bijvoorbeeld door een medewerker.

Mismanagement

Ook mismanagement komt helaas voor. De geschiedenis toont dat de verleiding voor dienstverleners groot is om klanttegoeden te ge/misbruiken om hun winst te vergroten. Bijvoorbeeld door fractioneel bankieren of het risicovol herinvesteren van klanttegoeden. Als dat misgaat, zoals in 2022 gebeurde bij Amerikaanse exchange FTX, kan dat tot een faillissement leiden. Gedupeerde klanten staan daarbij soms achteraan in de rij, achter alle andere schuldeisers.

Overheidsingrijpen

Een ander inherent tegenpartijrisico van het gebruik van dienstverleners is eventueel overheidsingrijpen. In Nederland en veel westerse landen is het risico daarop grotendeels beperkt tot nieuwe regulering, die vaak ver van te voren wordt aangekondigd. Dat kan bij een dienstverlener uit het buitenland anders zijn. Een overheid kan bijvoorbeeld besluiten handelsplatformen te sluiten, de handel te verbieden of zelfs bitcoinbezittingen te confisqueren.

Geen tussenpartijen

Met een eigen wallet sluit je het grootste deel van deze risico's uit. Je hebt daarbij geen afhankelijkheden en niemand behalve jij kan jouw bitcoins uitlenen, herinvesteren, mismanagen, bevriezen of kwijtraken. Bovendien zijn bitcoinadressen in je eigen wallet in principe onbekend voor buitenstaanders, zodat je niet op de radar staat van hackers, en is jouw wallet voor hackers sowieso veel minder interessant dan van een exchange.

Voor ingewikkelde technologische uitdagingen hoef je niet te vrezen. Moderne hardware wallets bieden een zeer hoge mate van veiligheid, terwijl ze qua gebruiksgemak vergelijkbaar zijn met de apparaatjes die gangbaar zijn bij internetbankieren.

Meestal is de grootste uitdaging van self custody juist een niet-technologische: het veilig bewaren van een papier of ander medium (en een backup), met daarop een seed phrase van 12 of 24 Engelse woorden. Men onderschat nog wel eens hoe makkelijk zoiets kwijtraakt.

Privacy

Ook voor je privacy heeft de keuze tussen self custody of een custodial oplossing belangrijke implicaties. Vanzelfsprekend heeft een handelsplatform of andere dienstverlener in principe inzicht in alles wat met je account te maken heeft. Ze weten wie je bent, hoeveel bitcoin je hebt en had en wanneer je koopt of verkoopt. Als je bitcoins hebt gestort of opneemt kennen ze ook je bitcoinadressen.

Deze informatie zou gebruikt kunnen worden voor data-analyse. Dat kan voor eigen doeleinden zijn zoals marktonderzoek, maar er is ook een risico dat dergelijke informatie of delen ervan buitgemaakt worden door hackers of uiteindelijk terechtkomen bij 'Big data'-bedrijven.

Travel rule

Vanaf eind december gelden bovendien nieuwe regels in het kader van 'Travel rule', die voortkomt uit een herschikking van de Europese Transfers of Funds Regulation (TFR). Handelsplatformen en andere custodial dienstverleners zijn vanaf dan wettelijk verplicht om identificerende informatie mee te sturen, wanneer een klant via het platform van de dienstverlener een bitcointransactie doet naar een platform van een andere dienstverlener.

Als je bitcointransacties doet vanuit je account bij een dienstverlener riskeer je binnenkort dus dat jouw persoonlijke gegevens overal terechtkomen, ook buiten de EU. De kans op misbruik, identiteitsfraude of -diefstal neemt daardoor aanzienlijk toe.

Eigen wallet

Voor transacties met een eigen wallet geldt dat niet. Ook onder de Travel rule blijft het namelijk wettelijk toegestaan om met een eigen wallet bitcointransacties te doen, zonder de verplichting om identificerende informatie mee te sturen. Dienstverleners zoals handelsplatformen kunnen je wel alsnog om identificerende informatie vragen als je een transactie naar hen doet. Webshops en winkels hoeven en doen dat meestal niet.

Daarnaast heb je met een eigen wallet in principe ook niemand die over je schouder meekijkt naar je transactiegedrag. Kanttekening daarbij is wel dat als je jouw bitcoin ooit van een platform van een dienstverlener hebt opgenomen, dat zij natuurlijk bekend zijn met je bitcoinadres. Dat biedt hen de mogelijkheid om via blockchainanalyse de fondsen vanaf dat adres te volgen en verbanden te leggen. Wel wordt dat steeds moeilijker naarmate je meer transacties met de wallet doet en het aantal tegenpartijen toeneemt.

Vrijheid

Je hebt met een eigen wallet dan ook veel meer vrijheid om te doen en laten wat je wil. Het bitcoinnetwerk zelf is decentraal en kent daardoor geen blokkades of belemmeringen: als je een bitcointransactie doet en voldoende transactiekosten betaalt, dan wordt de transactie verstuurd. Niets of niemand die daar iets aan kan doen.

Bij een custodial dienstverlener is dat anders. Vanwege de wettelijke complexiteit staan veel dienstverleners überhaupt geen transacties naar derden toe. Onder de Travel rule zullen sommige dienstverleners mogelijk transacties naar andere gereguleerde platformen toestaan, maar dan wel in combinatie met de eerder genoemde privacynadelen. Transacties naar wallets die bij dienstverleners onbekend zijn, zijn onder de Travel rule in principe niet toegestaan.

Ook heb je met een eigen wallet zelf alle zeggenschap en controle. Niemand heeft toegang tot je bitcoinwallet behalve jij, als jij de enige bent die beschikking heeft over de seed phrase. Jij bent in daardoor de enige die bepaalt wat en wanneer er iets gebeurt met je bitcoinwallet. Dat schept een stukje financiële soevereiniteit - jij bent de baas over je eigen geld, zonder afhankelijkheden.

Decentraal

Misschien nog wel het allerbelangrijkst: self custody is de manier waarop bitcoin bedoeld is om te gebruiken. De grote innovatie van bitcoin is dat het een decentraal en peer-to-peer peer-to-peer Een peer to peer-netwerk is een netwerk tussen gelijke deelnemers. -netwerk is, dat werkt zonder tussenpartijen. Zodra je een tussenpartij zoals een dienstverlener gebruikt, doe je de meeste voordelen teniet.

Bitcoin is juist innovatief, waardevol en uniek, omdát het de eerste vorm van digitaal geld is dat je daadwerkelijk zelf kan bezitten en versturen.

Self custody is zelfs essentieel voor het slagen van bitcoin. Als iedereen hun bitcoin bij een handelsplatform of andere dienstverlener zou bewaren, dan schiet het zijn doel immers voorbij en gaat de bitcoinrevolutie verloren. Bitcoin zou dan slechts een speculatief investeringsmiddel zijn en waarschijnlijk de dupe worden van dezelfde problemen die het hedendaagse financiële stelsel plagen.

Bitcoin werkt omdat iedere deelnemer decentraal en onafhankelijk is en zelf de blockchain verifieerd. Daardoor ligt de macht bij de individuele gebruikers en is fractioneel bankieren, bankfalen en financiële repressie op het bitcoinnetwerk geen zorg en ongebreidelde inflatie onmogelijk. Iedereen die bitcoin in een eigen wallet bewaart, draagt in die zin een belangrijk steentje bij aan het decentraal houden van het bitcoinnetwerk - precies dat wat het waardevol maakt.

Starten met self custody

Wil je beginnen met self custody en ook je bitcoin in een eigen wallet bewaren? Wees gerust, want zo heel ingewikkeld is dat tegenwoordig niet. We helpen je graag op pad.

Neem bijvoorbeeld eens een kijkje in onze beknopte startersgids Beginnen met bitcoin, waarin we stap voor stap de basisbeginselen uitleggen en wat erbij komt kijken als je een eigen wallet wil gebruiken. Daarna ben je zelf waarschijnlijk zelf goed in staat om te beoordelen of het ook iets voor jou is.

Wil je toch gebruik blijven maken van een dienstverlener? Kies je dienstverlener dan zorgvuldig uit. Wij verwijzen je natuurlijk graag naar Bitonic, het oudste bitcoinbedrijf van Nederland. Bitonic staat bekend als privacyvoorvechter en ontwikkelt zoveel mogelijk systemen in-house, zodat er zo min mogelijk afhankelijkheden zijn en je data per definitie niet zomaar bij allerlei derde partijen terecht komt.