Rusland voert regulering in, wil sancties omzeilen met bitcoin

Rusland keurde onlangs nieuwe wetgeving goed, waardoor het Russische bedrijven binnenkort is toegestaan bitcoin te gebruiken voor de internationale handel. Daarmee hoopt Rusland westerse sancties te omzeilen. Ook bitcoinmining is met de nieuwe wet gereguleerd.

De nieuwe wet werd vorige week door de Russische Doema goedgekeurd en wordt naar verwachting vanaf september van kracht, zo rapporteerde Reuters. "We nemen een historische beslissing in de financiële sfeer", zei hoofd van het lagerhuis van de Doema Anatoly Aksakov.

In de nieuwe wet staat dat Russische bedrijven internationale betalingen mogen verrichten met bitcoin en andere cryptovaluta's. Volgens de wet zal de Russische centrale bank een nieuwe infrastructuur beschikbaar stellen om dat te faciliteren. Daarnaast bevat de nieuwe wet ook regulering voor bitcoinbedrijven en de miningsector.

Volgens de gouverneur van de Russische Centrale Bank Elvira Nabiullina moeten de eerste transacties in digitale valuta's voor het einde van het jaar plaatsvinden.

Sancties omzeilen

Het doel zou zijn om Russische bedrijven in staat te stellen sancties te omzeilen, die na de Russische invasie in Oekraïne door het Westen zijn opgelegd.

Volgens de Russische centrale bank bemoeilijken en vertragen deze sancties het internationale betalingsverkeer aanzienlijk, zelfs bij handelspartners zoals China, India en de Verenigd Arabische Emiraten. In het tweede kwartaal van dit jaar zou dat volgens de Russische centrale bank hebben geleid tot een daling van de import van 8%.

De nieuwe wet en betalingsinfrastructuur moeten Russische bedrijven in staat stellen om zonder belemmeringen financiële transacties te doen met behulp van digitale valuta's zoals bitcoin. Daarbij is het namelijk niet mogelijk om fondsen te confisqueren of transacties te blokkeren.

In 2022 zei de voorzitter van het Energiecomité van de Doema ook al eens dat 'vriendelijke landen' in bitcoin mogen betalen voor gas en olie. 

Internationale handel

De ambassadeur van El Salvador in Rusland liet vrijdag weten dat zijn land geïnteresseerd is om de handel op basis van bitcoin te verkennen. El Salvador erkende bitcoin in 2021 als wettig betaalmiddel, waardoor het nu één van de twee officiële valuta's van het land is. De ambassadeur zegt te hopen dat het de handel tussen de twee landen versterkt. 

Ook andere handelspartners van Rusland staan mogelijk open voor handel op basis van bitcoin. Zo biedt de overheid van Iran bijvoorbeeld ook een handelsplatform aan, waarmee Iraanse bedrijven internationale betalingen kunnen doen via bitcoin of andere cryptovaluta. Ook dat is bedoeld om sancties te omzeilen.

Daarnaast is er Venezuela. Dat experimenteert al enkele jaren met bitcoin en gaf recentelijk aan vaker cryptovaluta te willen gebruiken voor de verkoop van olie.

Ook Noord-Korea behoort tot de mogelijkheden. Hackers van dat land zouden namelijk achter ongeveer de helft van alle hacks op exchanges zitten. Vermoedelijk verwelkomen zij de mogelijkheid om gestolen bitcoin of andere cryptovaluta te besteden. 

Bitcoinmining

De nieuwe wetgeving reguleert ook bitcoinmining. De Russische miningsector bevond zich tot op heden nog altijd in een grijs gebied, maar de Russische krant Kommersant rapporteerde vorig jaar dat de sector desondanks was uitgegroeid tot de op één na grootste van de wereld, na de Verenigde Staten. 

Rusland is interessant voor miningbedrijven, omdat het land één van de grootste energieproducenten ter wereld is en daardoor vaak over goedkope energie(overschotten) beschikt. Andersom zijn bitcoinminers interessant voor Russische energieproducenten, omdat ze een afzetmarkt bieden voor energie die vanwege sancties niet kan worden geëxporteerd.

Het IMF waarschuwde daarom in 2022 dat Rusland met behulp van bitcoinmining sancties zou kunnen ondermijnen. Met behulp van bitcoinmining hoeft de opgewekte energie immers niet eerst te worden geëxporteerd naar het buitenland om eraan te verdienen, maar vindt de conversie van energie naar geld (bitcoin) direct plaats.

Toch is dat in de praktijk wellicht niet zo eenvoudig als het klinkt. De Russische president Poetin uitte vorige maand namelijk zorgen dat de Russische energieinfrastructuur te veel onder druk komt te staan door de hoge energieconsumptie van bitcoinminers. De nieuwe regulering is volgens hem dan ook bedoeld om de sector te beteugelen, zodat stroomuitval wordt voorkomen. 

Niet voor burgers

Opvallend is dat het voor Russische burgers nog altijd verboden is om financiële transacties te doen met bitcoin. Vermoedelijk omdat Russische burgers (en dissidenten) het kunnen gebruiken om transacties te doen buiten het zicht en de controle van de Russische overheid.

Hoewel Rusland bitcoin interessant vindt vanwege de financiële vrijheden en soevereiniteit die het biedt, zijn dezelfde eigenschappen vermoedelijk de reden waarom het gebruik door eigen burgers ongewenst is en dus verboden.