De Russische bitcoinstrategie krijgt steeds meer vorm

Veel aandacht gaat op dit moment uit naar de mogelijke bitcoinadoptie van de Amerikaanse overheid onder Donald Trump, maar ook in Rusland broeit het. Anders dan de Verenigde Staten heeft Rusland geen plannen voor bitcoinreserves, maar lijkt de insteek vooral om bitcoin te gebruiken als internationaal betaalmiddel - om sancties te omzeilen.

De voorbereidingen daarvoor lijken inmiddels grotendeels afgerond. Vorig jaar voerde de Russische overheid namelijk diverse nieuwe wetten in om het gebruik van bitcoin te reguleren. Eerst om Russische bedrijven toe te staan internationale handel te drijven met bitcoin en later ook voor grensoverschrijdende transacties via bitcoin door burgers.

Ook werden belastingregels ingevoerd en werd de miningsector gereguleerd, inclusief een pilot voor de verkoop van geminede bitcoins via een handelsplatform van de Russische overheid. 

De Russische bitcoinstrategie lijkt vooral gericht op het gebruik van bitcoin als alternatief internationaal betaalmiddel. Als gevolg van westerse sancties worden Russische transacties via het traditionele bankenstelsel in veel gevallen namelijk geblokkeerd, wat de Russische internationale handel bemoeilijkt.

Rusland onderzoekt daarom verschillende alternatieve betalingsmethodes. Bitcoin is daarbij extra interessant voor Rusland, omdat bitcointransacties niet te blokkeren zijn. "Neem bijvoorbeeld bitcoin", zei de Russische president Poetin vorige maand, "Wie kan dat verbieden? Niemand". 

Digitale valuta's de toekomst

De Russische minister van Financiën Anton Siluanov gaf in december aan dat als gevolg van de nieuwe wetten de eerste internationale transacties met digitale activa al zijn uitgevoerd, hoewel hij niet verduidelijkte of dat met bitcoin is gedaan.

"Daarom vinden zulke transacties plaats", zei Siluanov erover, "We stellen dat deze moeten worden ontwikkeld en uitgebreid, maar ik ben ervan overtuigd dat het volgend jaar realiteit is".

"We kunnen voor goederen betalen met digitale financiële activa", zei Siluanov, "Als onderdeel van het experimentele regime is het ook mogelijk om bitcoin te gebruiken, die we hier in de Russische Federatie hebben gemined". Hij voegde eraan toe dat hij denkt dat betalingen met digitale valuta's de toekomst hebben. 

In 2022 zei de voorzitter van het Energiecomité van de Doema ook al eens in reactie op de westerse sancties dat 'vriendelijke landen' eventueel in bitcoin mogen betalen voor gas en olie.

Bitcoinmining

Hoewel bitcoinmining in Rusland nu wettelijk is toegestaan, is het wel gebonden aan strikte regels. Zo is mining in Rusland door buitenlandse partijen niet toegestaan en geldt in sommige energie-arme regio's een miningverbod. Ook mogen miners hun opbrengsten alleen verkopen via een handelsplatform aangewezen door de overheid of eventueel via buitenlandse exchanges.

Als Rusland wil inzetten op bitcoin, dan heeft de miningsector daarbij een strategische rol. Ten eerste biedt bitcoinmining Rusland een manier om de aanzienlijke energievoorraden direct om te zetten in wereldwijd besteedbaar geld, waarvoor het IMF in 2022 al eens waarschuwde. Een sterke miningsector levert Rusland daarnaast echter ook de garantie op dat Russische bitcointransacties aan blocks worden toegevoegd. 

In oktober ging een Russisch staatsfonds bovendien een samenwerkingsverband aan met het Russische miningbedrijf BitRiver. Het doel van de samenwerking is om miningfaciliteiten te ontplooien in andere BRICS-landen. Mogelijk is dat onderdeel van een bredere strategie, om de basis te leggen voor handel op basis van bitcoin met BRICS-handelspartners. 

BRICS

De BRICS-groep bestond tot voor kort uit Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika, maar vorig jaar sloten ook Iran, Egypte, Ethiopië, de Verenigde Arabische Emiraten en Indonesië zich erbij aan. Uit dat rijtje springen vooral Iran, Ethiopië en de Verenigd Arabische Emiraten in het oog.

De Iraanse overheid biedt op dit moment namelijk ook al infrastructuur aan om internationale handel op basis van bitcoin te faciliteren. En in Ethiopië investeert de overheid in een grootschalig miningcentrum naast de Grand Ethiopian Renaissance Dam-waterkrachtcentrale, de grootste waterkrachtcentrale van Afrika. De Verenigde Arabische Emiraten staan daarnaast bekend om hun open houding en progressieve beleid ten op zichte van digitale activa. 

Ook buiten de BRICS-landen zijn er potentiële Russische handelspartners voor handel op basis van bitcoin. Venezuela experimenteert bijvoorbeeld al jaren met bitcoin en sprak vorig jaar het verlangen uit om vaker cryptovaluta te gebruiken bij de handel in olie. Ook bitcoinland El Salvador gaf aan dat het de handel met Rusland op basis van bitcoin wil verkennen.

Burgers

Voor Russische burgers is het nog altijd verboden om bitcointransacties naar elkaar te doen. Wel wordt er gewerkt aan wetgeving om bitcoinbezit en bitcoinhandel te reguleren.

Daarbij ligt de nadruk vooral op bitcoin als investeringsobject. Russische burgers zouden het dan mogen kopen, bezitten en verkopen, maar nog steeds niet binnen Rusland gebruiken als betaalmiddel.