Tokens op bitcoin: het dilemma uitgelegd

Tokens op bitcoin zijn een actueel, maar controversieel onderwerp. Sommigen prijzen de nieuwe functionaliteit, de groei van de markt en de hogere verdiensten voor miners. Anderen zijn afkeurend vanwege het gebrek aan praktische toepassingen en omdat hogere transactiekosten bitcoin te duur maakt als betaalmiddel. In dit artikel lees je de verschillende perspectieven. 

De kosten voor een bitcointransactie waren de afgelopen week hoger dan gewoonlijk, vanwege de populariteit van Runes tokens. Het is niet de eerste keer dat tokenstandaarden tot hogere transactiekosten op het netwerk leiden, want ook eerdere tokenstandaarden zoals Ordinals en BRC-20 leverden enige tijd hogere transactiekosten op. 

De bitcoingemeenschap is daarom verdeeld over het fenomeen van tokens op bitcoin. Volgens voorstanders zijn tokens op bitcoin de toekomst, maar volgens critici komen de doelstellingen van bitcoin erdoor juist in gevaar. Hieronder lichten we de verschillende perspectieven toe van voor- en tegenstanders. 

Voorstanders 

Voorstanders juichen tokens op bitcoin toe. Zij wijzen erop dat tokens functionaliteit toevoegen en tot nieuwe innovaties kunnen leiden. Tokens kunnen in theorie door projecten en bedrijven gebruikt worden voor allerlei doeleinden. Daardoor neemt het aantal use-cases voor bitcoin toe, wat het gebruik en de adoptie verder voortstuwt. 

Token-projecten die nu veelal op blockchains van altcoins draaien, kunnen erdoor overstappen naar bitcoin. De afgelopen jaren genoten altcoin-tokens een grote populariteit, wat gepaard ging met veel economische activiteit. Aangezien bitcoin een veel betrouwbaardere en veiligere basislaag biedt in combinatie met een groter netwerkeffect, zou bitcoin de gehele token-markt naar zich toe kunnen trekken. 

Sommige voorstanders kijken verlekkerd uit naar deze groei van de markt en de mogelijke koersstijgingen als gevolg. Een deel beschouwt het daarnaast als een doodsteek voor altcoins. 

Hogere transactiekosten vinden sommige voorstanders geen probleem. De transactiekosten komen in principe immers tot stand via marktwerking en als er hoge bedragen geboden worden, dan is daar volgens hen niets mis mee: het is simpelweg een uiting van de populariteit van het bitcoinnetwerk. 

Hogere transactiekosten zijn daarnaast goed voor de veiligheid van het netwerk. De veiligheid is namelijk afhankelijk van hoeveel er wordt gemined en als de winstgevendheid per block toeneemt door hogere transactiekosten, leidt dat in principe tot een toename van het aantal bitcoinminers, waardoor de veiligheid toeneemt. 

Volgens sommigen zijn hoge transactiekosten zelfs wenselijk, noodzakelijk of onvermijdelijk. Naarmate de block subsidy als gevolg van bitcoin halvings steeds verder daalt, zullen miners immers steeds meer afhankelijk zijn van de transactiekosten voor hun inkomsten. Als die niet hoog genoeg zijn om de dalende block subsidy te compenseren, zal de winstgevendheid van minen afnemen en daarmee ook de veiligheid van het netwerk. 

Bovendien zorgen tokens ervoor dat bitcoin weer leuk wordt. In de afgelopen jaren werd bitcoin volgens voorstanders namelijk een beetje saai, omdat je er maar een beperkt aantal dingen mee kan doen. Alle chaos, gekkigheid en speculatie rondom tokens en memecoins vond vooral plaats bij altcoins, maar nu gebeurt het ook op bitcoin. 

Tegenstanders 

Tegenstanders zijn daarentegen erg kritisch over de ontwikkelingen. Het voornaamste bezwaar is dat de populariteit van tokens op bitcoin ervoor zorgt dat de transactiekosten dermate hoog zijn, dat bitcoin de functie van betaalmiddel dreigt te verliezen. 

Het is immers vrij onpraktisch om een kopje koffie met bitcoin af te rekenen als de transactiekosten net zo hoog of hoger zijn dan het kopje koffie kost. En voor de bijna anderhalf miljard mensen in de wereld zonder bankrekening biedt bitcoin met zulke hoge transactiekosten ook weinig perspectief als alternatief geldsysteem. 

Ook Lightning is niet immuun. Daarvoor moeten namelijk via on-chain transacties betaalkanalen worden opgezet en gesloten. Dat is door de hogere transactiekosten ook duurder. 

Als bitcoin de functie van betaalmiddel verliest, dan gaat veel van de beoogde bitcoinrevolutie waarschijnlijk verloren. Bitcoin zal dan waarschijnlijk geen wereldwijde valuta worden, geen financiële soevereiniteit verschaffen aan honderden miljoenen mensen wereldwijd en ook niet aantrekkelijk zijn voor arme mensen om zich ermee te beschermen tegen (hyper)inflatie. De adoptie blijft dan waarschijnlijk beperkt tot inwoners uit rijkere landen waarvoor het vooral een investeringsobject is, met een decentraal netwerk dat voor allerlei zaken wordt gebruikt behalve voor kleine betalingen. 

Bovendien zijn de tokens volgens tegenstanders nutteloos. Vrijwel alle tokens die zijn gecreëerd zijn namelijk memecoins zonder concrete toepassingen, behalve speculatieve en verzamelwaarde. Zelfs de bedenkers van de tokenprotocollen zijn het daar vaak mee eens. Het doel van tokens op bitcoin lijkt dan ook vooral om de 'degens' en het gokgedrag dat gangbaar is bij 'crypto's' naar bitcoin te lokken. 

Doodzonde, vinden tegenstanders, als daardoor de bitcoinrevolutie strandt en bitcoin verwordt tot een wereldwijd casino. In die zin zou het zelfs geïnterpreteerd kunnen worden als poging om de kern van bitcoin te corrumperen. 

Decentraal 

De discussie laait regelmatig op wanneer de transactiekosten door tokens stijgen. Toch is het de vraag of meningen ertoe doen. Bij een decentraal project zoals bitcoin is de code immers niet zomaar te veranderen zonder consensus. Daaraan kleeft altijd een risico op een splitsing van de blockchain.

Vaak zijn de problemen slechts tijdelijk. Dat was bij eerdere tokenstandaarden wel het geval. In de praktijk bleken de tokens namelijk wel populair, maar door de hoge transactiekosten als gevolg stokte de adoptie omdat het voor velen te duur en onpraktisch werd. Hoewel de protocollen nog altijd gebruikt worden, is de populariteit inmiddels minder. 

Het nieuwe Runes protocol beloofde de mempool minder te belasten, maar desondanks leidde het tot dezelfde problemen. De kans is aanwezig dat ook de populariteit rondom dit protocol na verloop van tijd weer afneemt, want op deze manier schaalt het nog altijd onvoldoende voor grootschalige adoptie. 

Layer 2

Een tweede laag zoals Lightning biedt wellicht de oplossing. Daarmee wordt niet iedere token-handeling op de blockchain vastgelegd, waardoor de mempool nauwelijks belast raakt. Dat houdt de transactiekosten op het bitcoinnetwerk voor iedereen laag. Er zijn op dit moment al tokenprotocollen voor Lightning, zoals het RGB protocol en Taproot Assets, en naarmate de technologie en toegankelijkheid verbetert, kunnen deze protocollen een beter en meer schaalbaar alternatief bieden waar zowel voor- als tegenstanders van tokens mee kunnen leven. 

Een tweedelaags oplossing is waarschijnlijk ook nodig om de functie als betaalmiddel te behouden. Ook zonder tokens zal de mempool immers steeds voller raken naarmate de adoptie vordert, waardoor de transactiekosten steeds verder zullen stijgen. Op enig moment in de toekomst zullen daarom andere oplossingen nodig zijn, zoals Lightning, het Ark protocol of andere manieren om meerdere transacties in één bitcointransactie te bundelen. 

Misschien is het daarom goed dat de problematiek nu al de kop op duikt. Het dwingt de gemeenschap en ontwikkelaars om na te denken over oplossingen die in de toekomst essentieel zullen zijn om werking te behouden en de beoogde doelstellingen waar te maken. In die zin zijn degens misschien te zien als een soort stresstesters, of wellicht zelfs een beetje als aanjagers van innovatie.